Quỹ hỗ trợ phát triển Hợp tác xã (QHTHTX) Hà Tĩnh được thành lập theo Quyết định số 304/QĐ-UBND ngày 5/2/2009 của UBND tỉnh. Sau 5 năm hoạt động QHTHTX đã thực hiện việc cho vay đầu tư đối với các HTX có dự án, có phương án kinh doanh khả thi. Ngày 27/11/2009 QHTHTX chính thức được ngân sách tỉnh cấp số vốn ban đầu 1 tỷ đồng. Đến nay đã có 19 tỷ đồng (năm 2015 bổ sung 6 tỷ).
Được bổ sung nguồn vốn hàng năm nhưng so với nhu cầu vay thực tế phát triển của các HTX còn rất khiêm tốn, chỉ có 70/759 HTX được vay tại Quỹ (chiếm 9.22% HTX), đáp ứng 1/4 nhu cầu vay vốn của mỗi dự án. Hội đồng quản lý, ban quản lý Quỹ đã nổ lực hết mình để giúp các HTX mở rộng quy mô sản xuất, ngành nghề sản xuất kinh doanh, tạo tiền đề, là cơ sở để các HTX tiếp cận nguồn vốn vay tại các ngân hàng thương mại thuận lợi, dễ dàng hơn; khẳng định tính hiệu quả khi được QHTHTX cho vay vốn; tạo được các mô hình mới trong sản xuất kinh doanh, phát triển nền kinh tế tập thể, trong việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Các dự án Quỹ đầu tư cho vay tập trung trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn. Nhóm lĩnh vực này gồm 46 dự án chiếm 55%, chủ yếu đầu tư xây dựng trang trại chăn nuôi lợn, hươu, bò, nuôi trồng và chế biến thủy hải sản, thu mua chế biến lương thực… các dự án đầu tư về công nghệ kỷ thuật tiên tiến; hầu hết sản xuất kinh doanh theo hướng liên doanh liên kết với các doanh nghiệp, nên sản xuất khá ổn định; hoạt động sản xuất được tính toán, hạch toán đầu vào, đầu ra, thực hiện liên kết theo chuổi, nên năng suất khá cao, giá thành sản phẩm thấp; thu nhập của thành viên khá ổn định, hiệu quả kinh tế khá, có tích lũy để đầu tư mở rộng sản xuất và đã có đóng góp một phần vào ngân sách nhà nước. Từ đó, tạo niềm tin cho các thành viên, mọi người dân làm quen với mô hình sản xuất theo hướng hàng hóa, bảo tồn và phát triển các sản phẩm truyền thống, sản phẩm chủ lực theo thế mạnh của địa phương, tạo việc làm, tăng thu nhập cải thiện đời sống cho thành viên và người lao động ở vùng nông thôn.
Nhóm còn lại: có 22 dự án phục vụ trong lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp và thương mại dịch vụ (TTCN&TMDV); 13 dự án phục vụ cho lĩnh vực vận tải và 2 dự án của Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) vay vốn để xây dựng trụ sở nhà làm việc.
QHTHTX áp dụng lãi suất cho vay theo quy định của Bộ Tài chính, theo từng thời điểm: Cụ thể năm 2010: 5,76%/năm; Năm 2011: 6,84%/năm; Năm 2012 8,64%/năm; Năm 2013: 6,84%/năm và năm 2014: 6,48%/năm. Thời hạn cho vay chủ yếu 2 đến 3 năm (vay trung hạn, có chia kỳ trả nợ).
Những năm gần đây do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu; Chính phủ phải thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ, lãi suất biến động nên hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng, ngân hàng nói chung có nhiều khó khăn, bên cạnh đó nhiều đơn vị gặp rủi ro, .v.v . đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, các HTX.
Tuy nhiên các HTX thành viên của Liên minh HTX, được sự giúp đỡ, tư vấn, hướng dẫn lập dự án, phương án sản xuất kinh doanh; tìm kiếm thị trường đầu ra theo hướng lien kết với doanh nghiệp, nên sản xuất kinh doanh cơ bản ổn định, lợi nhuận tăng lên hàng năm khá. Trong số 83 dự án vay vốn tại QHTHTX, qua các đợt kiểm tra nhận thấy, sau khi được tiếp thêm nguồn vốn vay của QHT, các HTX đã nhanh chóng hoàn thành việc đầu tư xây dựng, mua sắm máy móc và đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định, lợi nhuận tăng lên rõ rệt, đời sống của cán bộ quản lý, thành viên HTX được nâng lên đáng kể. Đã tạo thêm việc làm mới cho gần 700 lao động, cải thiện cuộc sống cho hàng trăm hộ gia đình. Làm nghĩa vụ thuế cho nhà nước đầy đủ. Trả nợ gốc và lãi hàng tháng cho QHT sòng phẳng, đầy đủ, kịp thời, đúng hạn. Ngoài ra các đơn vị còn tích lũy trích lập được các quỹ như khen thưởng, phúc lợi để hỗ trợ, động viên, khuyến khích thành viên, người lao động trong quá trình lao động sản xuất. Điển hình một số dự án đầu tư hiệu quả khá nhất là các dự án đầu tư xây dựng trang trại chăn nuôi lợn nái, lơn thương phẩm theo hướng liên kết như: HTX Hoàng Châu, Kỳ Bắc, Kỳ Anh; HTX Thành Đạt, Kỳ Giang (Kỳ Anh);HTX Minh Lộc, Cẩm Minh, HTX Hà Phi, Cẩm Hưng; HTX Hợp Lực, Cẩm Thăng, (Cẩm Xuyên); HTX 27/7, Thịnh Lộc, (Lộc Hà)… Cùng với các HTX vay vốn đầu tư xây dựng hệ thống chuồng trại chăn nuôi gia công cho các công ty; một số HTX có bề dày kinh nghiệm trong chăn nuôi lợn tiêu biểu là mô hình chăn nuôi lợn nái của HTX sản xuất và chăn nuôi tổng hợp Cẩm Trung (Cẩm Xuyên) hiện nay HTX đã đầu tư mới hệ thống chuồng chăn nuôi lợn nái quy mô 150 con, tổng mức đầu tư 2,3 tỷ đồng. QHTHTX đã cho vay 400 triệu đồng góp phần trong thành công của dự án. HTX giải quyết thêm việc làm cho 5 lao động với mức lương bình quân 4.000.000đ/người/tháng, lợi nhuận đạt 400 – 500 triệu/năm.
Thực hiện chủ trương, chính sách của tỉnh về việc đẩy mạnh phát triển các mô hình trang trại chăn nuôi lợn nái (mỗi huyện có ít nhất 1 mô hình chăn nuôi lợn nái 100% máu ngoại) QHTHTX đã tiến hành xem xét, phẩm định và đầu tư cho HTX Hợp lực, HTX Minh Lộc, Cẩm Xuyên; HTX Bình An, Kỳ Anh nhằm hỗ trợ các HTX triển khai dự án đảm bảo đúng tiến độ, đưa vào sử dụng để cung cấp lợn giống chất lượng cao trên địa bàn toàn tỉnh.
Lĩnh vực TTCN: Quỹ hỗ trợ đã mở rộng quy mô và lĩnh vực đầu tư cho HTX Hải Hà, Thạch Kim, Lộc Hà vay 500 triệu đồng để nâng cấp, mở rộng xưởng sữa chữa, đóng tàu thuyền; cho HTX may mặc Ngọc Trâm, Cẩm Lạc, Cẩm Xuyên vay 250 triệu đồng; HTX may mặc Thuận Phát, Kỳ Lâm, Kỳ Anh 300 triệu đồng để phát triển sản xuất, đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho hàng chục lao động. Hiện nay toàn tỉnh có 125 HTX vệ sinh môi trường, là loại hình HTX mới phát triển nhưng trong hoạt động rất khó khăn, tuy nguồn vốn còn khiêm tốn nhưng QHTHTX đã đầu tư 500 triệu cho một số HTX vay để mở rộng ngành nghề sản xuất giảm bớt khó khăn cho các thành viên.
Chia sẽ với các QTDND khi mới thành lập, QHT cho Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở xã Kỳ Ninh và QTDND liên xã Thạch Trung – Nguyễn Du vay với số tiền là 650 triệu đồng. góp phần hoàn thiện công trình trụ sở làm việc đưa vào khai thác sử dụng đúng tiến độ và phát huy tốt hiệu quả.
Nói chung, các HTX tiếp cận và sử dụng nguồn vốn của QHT đều là các HTX mới thành lập, tuy có khó khăn bước đầu nhưng được tư vấn, hướng dẫn của cán bộ QHT các HTX này đã bổ sung phương án sản xuất kinh doanh, có những định hướng rõ ràng, trong sản xuất kinh doanh từng bước khẳng định được vai trò, vị thế của mình trên thị trường, tạo niềm tin, uy tín để tiếp cận với các nguồn vốn của các ngân hàng thương mại. Tuy nguồn vốn của QHTHTX chỉ góp một phần nhỏ vào doanh thu và lợi nhuận cho HTX nhưng giúp một số đơn vị phát triển thành mô hình, thành các HTX kiểu mới, chính nó là “cần câu” để các HTX làm ra nhiều “xâu cá” làm ra nhiều sản phẩm cho các thành viên, cho xã hội. góp phần vào việc xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới.
Sau 5 năm thành lập, hoạt động và phát triển QHTHTX đã khẳng định vai trò của mình, sự cần thiết và hiệu quả trong phát triển KTTT, trong việc góp phần xây dựng nông thôn mới. Chính vì vậy mặc dù kinh tế còn khó khăn nhưng năm 2015, HĐND – UBND tỉnh đã quyết định nâng mức bổ sung ngân sách cho QHTHTX gấp 6 lần so với ngày đầu mới thành lập. QHTHT rất cần sự quan tâm giúp đỡ, hỗ trợ, giám sát của các cấp các ngành, các địa phương để quỹ ngày càng phát triển và trưởng thành./.
