Giữa những ngọn đồi thoai thoải và bạt ngàn cỏ xanh ở thôn Động Eo, xã Sơn Tiến, tỉnh Hà Tĩnh, mô hình chăn nuôi dê Boer nhốt chuồng của anh Võ Quang Phúc – một nông dân trẻ ở thôn Động Eo – đang trở thành điểm sáng trong phong trào phát triển kinh tế nông hộ. Từ khởi đầu khiêm tốn với vài ba con dê nuôi thử nghiệm, đến nay, quy mô đàn dê của anh đã tăng lên hàng trăm con, mang lại nguồn thu ổn định từ 200 đến 300 triệu đồng mỗi năm. Câu chuyện khởi nghiệp của anh Phúc không chỉ là tấm gương về sự chịu khó, dám nghĩ dám làm, mà còn mở ra hướng đi mới cho nhiều nông dân địa phương trong quá trình chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp.
Bắt đầu nuôi dê từ năm 2018, thời điểm đó anh Võ Quang Phúc còn chưa có nhiều kinh nghiệm, kiến thức kỹ thuật hầu như là con số 0. Việc nuôi dê lúc ấy chỉ là hướng đi mang tính thăm dò, tận dụng khoảng đất vườn và nguồn thức ăn sẵn có quanh nhà. Mỗi lần bán được vài con dê thịt, anh để dành vốn đầu tư tiếp. Giai đoạn đầu tuy thu nhập chưa đáng kể nhưng anh đã kiên trì tích lũy kinh nghiệm, đồng thời tìm hiểu thêm qua sách báo, tài liệu, học hỏi qua các lớp tập huấn và từ các hộ chăn nuôi thành công khác trong vùng.
Năm 2022, khi xã Sơn Tiến triển khai chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi theo Nghị quyết số 104/NQ-HĐND ngày 20/12/2020 của HĐND huyện Hương Sơn. Là một trong những hộ đầu tiên tham gia, anh Phúc được hỗ trợ 1 con dê Boer đực và 3 con dê cái địa phương làm giống ban đầu. Đây là nền tảng quan trọng để anh chuyển sang nuôi dê lai – giống vật nuôi có ưu thế rõ rệt về khả năng thích nghi, tăng trưởng nhanh và chất lượng thịt vượt trội.
Anh Võ Quang Phúc (thôn Đồng Eo, xã Sơn Tiến) đang cho dê ăn trong khu chuồng nuôi khép kín – mô hình nuôi nhốt áp dụng kỹ thuật hiện đại giúp đàn dê phát triển khỏe mạnh, tăng hiệu quả kinh tế.
Tuy nhiên, thời gian đầu thử nghiệm nuôi dê Boer lai, anh gặp không ít khó khăn. Việc chưa nắm rõ quy trình chăm sóc dê hậu bị, chọn thời điểm phối giống làm ảnh hưởng đến tỉ lệ sinh sản, đặc biệt việc cân đối khẩu phần dinh dưỡng cho đàn dê chưa phù hợp khiến đàn dê thường mắc các bệnh về đường ruột, tiêu chảy, viêm phổi… gây thiệt hại không nhỏ. Trước những trở ngại đó, anh may mắn nhận được sự hỗ trợ tận tình từ cán bộ khuyến nông và thú y xã; với tính cánh không bỏ cuộc và sự quyết tâm, kiên trì học hỏi để áp dụng các quy trình vào sản xuất từ việc thiết kế chuồng trại, xử lý chất thải đến công thức phối trộn thức ăn, lịch tiêm phòng – tất cả đều được anh áp dụng và ngày càng làm chủ kỹ thuật chăn nuôi.
Từ những kết quả đó anh Phúc đã quyết định chuyển hoàn toàn sang phương thức chăn nuôi tập trung. Hệ thống chuồng trại được đầu tư đồng bộ, sàn cao cách mặt đất, có hệ thống thoát phân hợp lý, đảm bảo thông thoáng về mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Nhờ môi trường sống được kiểm soát tốt, đàn dê phát triển khỏe mạnh, ít dịch bệnh, tăng trưởng đồng đều.
Hiện nay, anh đang duy trì tổng đàn từ 100 đến 150 con, trong đó khoảng 30 con được giữ lại làm giống (bao gồm cả đực và cái). Nhận thấy nhu cầu thị trường đối với giống dê chất lượng cao ngày càng lớn, anh Phúc đã chủ động tìm hiểu, liên hệ với các trang trại uy tín trong và ngoài tỉnh để mua dê Boer về nuôi thương phẩm theo hình thức nuôi nhốt. Trung bình mỗi năm, anh xuất bán khoảng 4 lứa, đều đặn cung cấp cho thị trường trong và ngoài địa phương, chủ yếu ở các địa bàn như Đức Thọ, Vũ Quang, Hương Khê củ.
Đàn dê Boer phát triển tốt trong điều kiện chuồng trại vệ sinh, khẩu phần ăn khoa học, mỗi năm anh Phúc cung ứng hàng trăm con dê thương phẩm ra thị trường
Giá dê hơi tại địa phương dao động từ 1.300 đến 1.400 đồng/kg. Mỗi con dê trưởng thành khi xuất chuồng có trọng lượng trung bình từ 30 đến 65 kg. Với sản lượng ổn định, thị trường tiêu thụ rộng mở, thu nhập từ chăn nuôi dê đã trở thành nguồn kinh tế chính của gia đình anh. Sau khi trừ các chi phí về con giống, thức ăn, thuốc thú y và nhân công, mỗi năm anh thu lãi khoảng 200 đến 300 triệu đồng – con số đáng mơ ước đối với một hộ nông dân ở vùng trung du Hà Tĩnh.
Trong khâu chăm sóc, anh đặc biệt chú trọng đến khẩu phần ăn của đàn dê. Thay vì chỉ cho ăn cỏ tự nhiên hoặc các loại củ tươi, anh đã mạnh dạn áp dụng phương pháp ủ men sinh học cho khoai, sắn và cỏ – vừa giúp dê tiêu hóa tốt, vừa tăng sức đề kháng và hạn chế bệnh đường ruột. Ngoài ra, mỗi ngày dê đều được bổ sung một lần nước pha điện giải, nhất là vào mùa hè hoặc những ngày thời tiết thất thường để tăng cường sức khỏe tổng thể. Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật và duy trì chế độ ăn khoa học, đàn dê của anh luôn khỏe mạnh, tăng trọng nhanh, tỷ lệ hao hụt thấp.
Không chỉ phát triển mô hình chăn nuôi thành công, anh Võ Quang Phúc còn là người tích cực chia sẻ kinh nghiệm cho bà con xung quanh. Anh thường xuyên mời cán bộ thú y về hướng dẫn kỹ thuật cho các hộ mới bắt đầu nuôi dê, hỗ trợ con giống và phối hợp với các nhóm hộ để chủ động hơn trong tiêu thụ sản phẩm. Với anh, chăn nuôi không chỉ là kế sinh nhai mà còn là trách nhiệm cộng đồng, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của địa phương.
Chị Phạm Thị Trà Giang – Cán bộ thú y, Trung tâm Ứng dụng KHKT và BVCTVN Hương Sơn, cho biết: “Mô hình nuôi dê của anh Phúc là một điển hình tiên tiến trong áp dụng kỹ thuật chăn nuôi khoa học. Việc sử dụng thức ăn ủ men giúp đàn dê hấp thu dưỡng chất tốt hơn, tăng sức đề kháng tự nhiên. Việc duy trì chế độ điện giải hằng ngày cho thấy người chăn nuôi đã hiểu được vai trò của dinh dưỡng và môi trường sống đối với sự phát triển của vật nuôi. Chúng tôi đang khuyến khích các địa phương nhân rộng mô hình này, vì đây là hướng đi hiệu quả, phù hợp với điều kiện trung du và có thể mở rộng ra quy mô tổ hợp tác hoặc hợp tác xã trong tương lai.”
Dê Boer vốn là giống vật nuôi có khả năng thích nghi cao, ít bệnh tật, chi phí đầu tư thấp hơn so với nhiều loại gia súc khác như bò, lợn. Đặc biệt, mô hình nuôi nhốt còn giúp kiểm soát dịch bệnh, vệ sinh môi trường tốt hơn, không phá hoại hoa màu hay làm ảnh hưởng đến tài nguyên rừng – vấn đề vốn nan giải trong phương thức chăn thả trước đây.
Với tầm nhìn dài hạn, anh Phúc đang lên kế hoạch mở rộng chuồng trại, hướng đến sản xuất giống dê Boer để cung cấp cho các hộ chăn nuôi mới. Đồng thời, anh cũng mong muốn chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp tiếp tục quan tâm hỗ trợ đầu ra ổn định, xây dựng thương hiệu “dê sạch Sơn Tiến”, gắn với sản phẩm OCOP hoặc liên kết tiêu thụ với các nhà hàng, siêu thị.
Từ một nông dân bắt đầu bằng vài con dê nhỏ, đến nay anh Võ Quang Phúc đã trở thành người tiên phong trong phong trào phát triển kinh tế từ chăn nuôi dê nhốt chuồng ở xã Sơn Tiến. Mô hình của anh không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của nông dân vùng trung du Hà Tĩnh – từ manh mún sang tập trung, từ truyền thống sang ứng dụng khoa học kỹ thuật, hiệu quả kinh tế cao./.
Hoàng Anh Thơ
