Từ xa xưa cây rèng rèng (cây chổi trện) đã được cha ông lấy làm chổi trện để quyét nhà, sân, vườn. Là cây mọc tự nhiên trên các vùng đồi, bãi đất hoang hóa. Là cây có giá trị không cao nhưng đã mang lại kinh tế ổn định nâng cao thu nhập cuộc sống cho của nhiều hộ dân ở vùng đất bán Sơn địa.
Từ tháng 4 đến tháng 7 hàng năm, người dân một số xã miền núi vùng bán Sơn địa sẽ bước vào vụ thu hoạch cây rèng rèng. Là một loại cây mọc tự nhiên, dễ sống, phát triển khỏe, những rèng rèng đã đem lại thu nhập ổn định cho người dân nơi đây trong những năm qua. Cây rèng rèng trước đây không chỉ được làm chổi quét nay cây rèng rèng đã trở thành những mặt hàng có giá trị kinh tế cao như: làm thuốc, làm tinh dầu,.. đặc biệt là làm chổi – nhu cầu thiết yếu mà hầu hết nhà nhà đều sử dụng, do vậy mà sản phẩm làm ra đến đâu được các thương lái đặt hàng và thu mua hết đến đó.
Đến với gia đình anh Nguyễn Đình Tiến ở thôn Trung Sơn, xã Cẩm Sơn, đây là hộ có diện tích lớn nhất của xã anh cho biết: Sau khi về quê lập nghiệp phát triển kinh tế năm 2020, với quy mô rộng hơn 6 ha trước khoảng đất rộng lớn đó tôi đã vô cùng băn khoăn trăn trở, biết bao nhiêu ngày đêm tôi đã không ngủ được tuy nhiên giờ đây, trên bãi cát mọc toàn cây rèng rèng. Tôi cũng không khỏi ngỡ ngàng trước những thành quả mà anh đã xây dựng được trong 4 năm qua: một trang trại khang trang hai gian nhà gỗ, một khu vườn được quy hoạch bài bản và một khu nhà màng rộng 2.000m2, bên trong là hàng nghìn cây dưa lưới trĩu quả đang mùa thu hoạch và một khu chăn nuôi bò, số diện tích còn lại tầm 3 ha là bãi cây rèng rèng.
Nhận thấy cây rèng rèng là cây có giá trị kinh tế nên tôi đã giữ nguyên phần diện tích này để tiếp tục chăm sóc, là loại cây không phải bỏ vốn nhiều, không phải nhân giống trồng, không mất công chăm sóc, chỉ đến vụ thu hoạch tôi thuê từ 3 đến 5 nhân công, trong hai năm gần đây cây rèng rèng vườn đồi của tôi đã cho thu nhập chính, trang trải chi tiêu các khoản trong gia đình. Để thu hoạch cây rèng rèng được quanh năm, tôi đã áp dụng kiểu cắt tỉa, chọn những cây cao, tốt để cắt trước và không cắt đồng loạt, do cắt như vậy khi gặp thời tiết nắng nóng hay hạn hán cây rèng rèng sẽ “mất sức”, phát triển kém và mỗi năm cây sẽ chỉ cho thu hoạch được 1 lần. Sau mỗi lần thu hoạch tôi chỉ bón một ít phân tổng hợp nhằm kích thích sinh trưởng để cây phát triển nhanh hơn.
Anh Tiến chia sẻ thêm: trước kia khi gia đình chúng tôi chưa về đây lập nghiệp, cả vùng đất rộng hơn 6ha toàn là cây rèng rèng được những hộ dân sinh sống xung quanh trong làng cùng nhau thu hoạch và khoanh vùng bảo vệ. Sau khi tiếp nhận phần đất này gia đình chúng tôi cảm thấy rất may mắn bởi đây là phần đất đã hình thành từ bao giờ, phát triển tự nhiên cây rèng rèng – bước đà để chúng tôi phát triển loại cây trồng này. Đồng thời, phần lớn diện tích đất đồi hoang ở đây đã được phủ cây keo, cây rèng rèng chỉ còn tồn tại trên các diện tích đất đồi cằn cội nhất, chủ yếu là các đồi, bãi đất hoang hóa và sau khi chia lại đất canh tác cho các hộ quản lý phần đất của nhà nào thì nhà đó bảo vệ bao quanh chăm sóc để thu hoạch.
Với ưu điểm của cây rèng rèng không chỉ làm chổi trện quét sạch, dùng bền mà còn có tác dụng làm thuốc, tinh dầu, do đó nhu cầu về nguồn nguyên liệu rèng rèng trên thị trường khá lớn. Từ một loài cây mọc hoang nay ngày càng có giá trị kinh tế, đem lại thu nhập hơn cả trồng cây keo gấp 2 đến 3 lần.
Chị Nguyễn Thị Duẫn thu hoạch cây rèng rèng
Theo lối đường mòn chúng tôi đến tham quan gia đình chị Nguyễn Thị Duẫn, chị chia sẻ thêm: rèng rèng là loại cây dễ sống, không phải chăm sóc, cứ đến mùa chúng tôi có sản phẩm để thu hoạch và thu hoạch cây rèng rèng khá đơn giản: Nếu cắt đồng loạt thì mỗi năm cắt 1 lần, chăm sóc tốt, có khi 2 năm cắt 3 lần. Thông thường được cắt vào những ngày nắng để phơi, khi cây khô thì đập cho rụng hết hoa, lá. Bình quân 1 ha mỗi năm cho thu hoạch từ 4 – 5 tấn rèng rèng khô. Bán giá nhập, tùy vào thời điểm bán, vào độ dài của cây mà cây có giá từ 200 – 250 nghìn đồng/yến, nếu gia đình bỏ công thu hoạch, làm chổi bán thì thu nhập còn gấp đôi, mỗi chiếc chuổi nhập cho các thương lái có giá từ 15.000đ – 17.000đ/chiếc, ngoài ra, lá và hoa rèng rèng còn được sử dụng để chiết xuất tinh dầu và được mua với giá 200.000đ/bì, tính ra 1 ha rèng rèng cũng thu về từ 80 – 100 triệu đồng/năm.
Sản phẩm làm đến đâu được các thương lái thu mua hết đến đó
Thiết nghĩ, với giá trị kinh tế tăng thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân vùng đất bán Sơn địa, là cây dễ trồng, dễ chăm sóc, dễ thu hoạch, dễ bán – cây rèng rèng dần dần đã trở thành nguồn thu nhập chính, để người dân nơi đây duy trì và phát triển bền vững.
Nguyễn Thị Lý
