Tích cực chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, tập trung quyết liệt chỉ đạo phát triển các đối tượng cây trồng, vật nuôi chủ lực, đặc sản đặc trưng và các sản phẩm OCOP. Năm 2023, Nông nghiệp Hà Tĩnh tiếp tục duy trì đà tăng trưởng khá, phát triển toàn diện với nhiều dấu ấn quan trọng, khẳng định vai trò là “trụ đỡ” của nền kinh tế, tạo sinh kế việc làm và thu nhập ổn định, nâng cao đời sống cho người nông dân, góp phần đổi thay bộ mặt nông thôn, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế xã hội của tỉnh nhà.
Năm 2023, sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản diễn ra trong điều kiện có nhiều thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Tuy nhiên, xác định rõ vai trò quan trọng của nông nghiệp trong nền kinh tế, tỉnh đã tập trung chỉ đạo Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn bám sát kế hoạch phát triển nông, lâm nghiệp, thủy sản giai đoạn 2021 – 2025. Triển khai đồng bộ, linh hoạt sáng tạo các giải pháp để biến những khó khăn thành cơ hội. Với quan điểm tập trung chỉ đạo phát triển kinh tế nông nghiệp, chú trọng năng suất, chất lượng, gia tăng giá trị của sản phẩm.
Bám sát vào chỉ đạo từ Trung ương và của tỉnh, xuất phát từ những vấn đề thực tiễn, Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Tĩnh đã kịp thời tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các Nghị quyết, Quyết định, chỉ thị, công điện, kế hoạch để triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm. Cùng với sự hỗ trợ của các cấp, các ngành, các địa phương, sự chung sức, vượt khó, sáng tạo của bà con nông dân, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp. Nông nghiệp Hà Tĩnh đã vượt qua khó khăn, thách thức đạt kết quả toàn diện trên các lĩnh vực, thể hiện vai trò “trụ đỡ” đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội tỉnh nhà, với nhiều chỉ số nổi bật. Tốc độ tăng trưởng toàn Ngành ước đạt trên 2,71% (cao hơn năm 2022 là 1,2%); tổng giá trị sản xuất đạt trên 13.900 tỷ đồng (tăng 3,2%); giá trị trên đơn vị diện tích đạt trên 97,5 triệu đồng/ha; các mục tiêu, chỉ tiêu trên các cây trồng, vật nuôi cơ bản đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Sản xuất lúa trong năm 2023 không chỉ giữ vững vai trò an ninh lương thực mà còn phát triển theo hướng hàng hóa. (Trong ảnh: Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải và Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT kiểm tra, đánh giá năng suất lúa vụ Hè Thu 2023)
Trong năm qua, Ngành Nông nghiệp đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, thực hiện tái cơ cấu, thúc đẩy phát triển sản xuất nông, lâm, thủy sản. Lĩnh vực trồng trọt, đáng chú ý là đã đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, tổ chức lại sản xuất theo hướng thâm canh “1 cánh đồng, 1 giống, 1 thời vụ, 1 quy trình canh tác”, áp dụng đồng bộ cơ giới hóa vào sản xuất. Vụ Xuân, vụ Hè Thu liên tiếp được mùa, năng suất lúa Xuân đạt cao nhất từ trước tới nay (59,85 tạ/ha), giá bán cao nhất trong những năm gần (tăng khoảng từ 10 – 15%), có thể nói là “một năm vừa được mùa, vừa được giá”; tổng sản lượng lương thực ước đạt 64,72 vạn tấn, tăng 4,8% so với năm 2022. Chăn nuôi kiểm soát tốt các loại dịch bệnh phát sinh, tổng sản lượng thịt hơi các loại xuất chuồng đạt trên 110.900 tấn, tăng 2,6% so với năm trước. Lĩnh vực lâm nghiệp, thủy sản tiếp tục duy trì mức phát triển khá ổn định; sản lượng gỗ rừng trồng đạt trên 583.000 m3 (tăng 4,2%), tỷ lệ độ che phủ rừng đạt trên 52,5%; tổng sản lượng thủy sản cả năm đạt trên 56.268 tấn, tăng 1,9% so với năm trước và đạt 105,4% kế hoạch đề ra.
Năm 2023, thực hiện Nghị quyết 06-NQ/TU về tập trung tích tụ ruộng đất đi vào chiều sâu, mang lại những thay đổi và hiệu quả rõ nét trên các cánh đồng, từ những mảnh ruộng nhỏ lẻ, phân tán được cơ cấu lại, dồn điền đổi thửa, tập trung, tổ chức liên kết chủ yếu qua kênh HTX, doanh nghiệp đầu chuỗi. Lũy kế đến nay, tổng diện tích phá bờ thửa nhỏ, thành thửa lớn, tập trung, tích tụ ruộng đất toàn tỉnh đạt trên 10.669,63 ha (tăng thêm trên 3.600 ha), trong đó trên 4.185,09 ha tập trung, tích tụ ruộng đất theo hình thức chuyển đổi ruộng đất; 130,534 ha cho thuê quyền sử dụng đất và 224,39 ha góp ruộng đất để thành lập THT hoặc HTX. Song song với đó, nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa đưa nhanh vào sản xuất, phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, an toàn, hình thành nhiều mô hình hữu cơ, tuần hoàn, liên kết chuỗi giá trị, tạo tiền đề hướng đến nông nghiệp sinh thái.
Đến nay đã có 288 cơ sở có Giấy chứng nhận VietGAP, VietGAHP, GMP, HACCP, ISO,… với 1.990,87 ha cây trồng các loại, 03 cơ sở nuôi trồng thuỷ sản, 08 trang trại chăn nuôi được chứng nhận VietGAHP; 25 cơ sở chế biến nông sản, thủy sản có giấy chứng nhận HACCP, ISO và hình thành 53 mô hình nông nghiệp theo hướng hữu cơ, tuần hoàn cho hiệu quả trên các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và gần 200.000 m2 sản xuất cây trồng trong nhà màng, nhà lưới và ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến tiết kiệm nước (Israel); triển khai cấp và quản lý 50 mã số vùng trồng với tổng diện tích gần 585 ha bao gồm các loại cây trồng như lúa, cây ăn quả, chè và các loại cây trồng khác nhằm theo dõi, kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu thị trường và hướng tới xuất khẩu nông sản chủ lực, góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người nông dân theo hướng hữu cơ an toàn. Ứng dụng các phần mềm, thiết bị tự động nhằm dự báo được tình hình bão lũ, giám sát cảnh báo cháy rừng, quản lý bảo vệ rừng. Chuyển đổi số, hỗ trợ người dân tiếp cận với các sàn thương mại điện tử với trên 500 gian hàng sản phẩm nông sản, OCOP.
Công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực nông nghiệp được tăng cường chỉ đạo thực hiện kịp thời, hiệu quả; từ công tác điều tra, dự tính, dự báo, phòng ngừa tốt sâu bệnh trên cây trồng đến công tác kiểm soát, khống chế tốt dịch bệnh trên gia súc, gia cầm; chủ động trong công tác phòng chống thiên tai, phòng cháy chữa cháy rừng, quản lý, bảo vệ rừng; triển khai đồng bộ các giải pháp khắc phục cảnh báo của Ủy ban châu Âu (EC) với 100% tàu cá khai thác xa bờ đã lắp đặt thiết bị VMS, trên 92,5% số tàu cá đã cấp, gia hạn giấy phép khai thác thủy sản theo quy định; quản lý chất lượng giống, vật tư, an toàn thực phẩm hàng hóa nông nghiệp được quyết liệt triển khai, cơ bản đáp ứng yêu cầu sản xuất. Công tác cải cách hành chính, thanh tra, kiểm tra được ngành chú trọng triển khai đồng bộ. Duy trì tỷ lệ hộ gia đình nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%, trong đó tỷ lệ sử dụng nước đạt chuẩn trên 64% (tăng 2,5%), tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nước từ các công trình tập trung đạt trên 24,48% (tăng 2,67% so với năm 2022).
Mô hình HTX nuôi ong và xây dựng sản phẩm OCOP ở xã Sơn Lộc, huyện Can Lộc. (Trong ảnh: Ông Lê Quốc Thanh – giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tham quan mô hình và gian hàng trưng bày sản phẩm mật ong tại mô hình)
Công tác khuyến nông tiếp tục được tập trung chỉ đạo thực hiện đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực từ hoạt động thông tin tuyên truyền, đào tạo tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật. Đặc biệt, trong năm đã có nhiều mô nhiều mô hình trình diễn giống mới, liên kết tiêu thụ sản phẩm giữa nông dân với các HTX, doanh nghiệp phát huy hiệu quả. Các mô hình sản xuất được triển khai chú trọng ứng dụng chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, như: Mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn hữu cơ; khắc phục tình trạng suy thoái cam Khe Mây, huyện Hương Khê và cam Bù, huyện Hương Sơn; quản lý dịch hại tổng hợp trên cây Chè gắn với cấp mã vùng trồng; quản lý dịch hại tổng hợp trên cây Lúa; sản xuất bưởi theo tiêu chuẩn hữu cơ; mô hình chăn nuôi ong nội lấy mật; chăn nuôi lợn thịt theo hướng tuần hoàn, đạt tiêu chuẩn VietGAHP; nuôi cá chim vây vàng đạt tiêu chuẩn VietGAP, liên kết tiêu thụ sản phẩm; Nuôi lươn không bùn đảm bảo an toàn thực phẩm.
Chương trình xây dựng nông thôn mới tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và ngày càng đi vào chiều sâu, tạo sức lan tỏa lớn. Năm 2023, Hà Tĩnh có thêm 4 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 10 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 8 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu và 1 huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Lũy kế nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM lên 181/181 xã (đạt 100%), 70 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm 38,7%), 13 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (chiếm 7,2%) và 10/13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ NTM,… Đã xét, công nhận thêm 41 sản phẩm đủ điều kiện công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao, có thêm 9 sản phẩm đủ điều kiện công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao trở lên, nâng tổng số đạt chuẩn lên 248 sản phẩm.
Trên cơ sở những kết quả đạt được trong năm 2023, ngành nông nghiệp Hà Tĩnh xác định tiếp tục cụ thể hóa quan điểm, mục tiêu và nội dung định hướng về phát triển nông nghiệp sinh thái; chuyển mạnh tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp. Thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp về cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển các chuỗi sản phẩm chủ lực; lấy thị trường, khoa học công nghệ và liên kết với doanh nghiệp thông qua các hợp tác xã, tổ hợp tác là động lực để điểu chỉnh kế hoạch, đề án, phương án sản xuất, cơ cấu mùa vụ phù hợp.
Mục tiêu phấn đấu trong năm 2024, tốc tăng trưởng nông nghiệp đạt trên 2,5%; tổng giá trị sản xuất (theo giá so sánh) đạt trên 14.300 tỷ đồng; giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích trên 100 triệu đồng/ha; sản lượng thịt hơi các loại xuất chuồng đạt 113.785 tấn; tổng sản lượng thủy sản đạt 58.697 tấn; tỷ lệ độ che phủ rừng duy trì ổn định trên 52,5%; tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%, trong đó tỷ lệ sử dụng nước sạch theo tiêu chuẩn đạt trên 70%. Góp phần thúc đẩy thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, phấn đấu đến cuối năm 2024 có thêm tối thiểu 20 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 05 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 04 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và 03 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao và cơ bản đạt các tiêu chí theo Quyết định số 321/QĐ-TTg để được Thủ tướng Chính phủ công nhận tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.
Năm 2024 là năm bản lề, có ý nghĩa quyết định hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch 5 năm 2021-2025 và Đề án thí điểm xây dựng tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới. Bên cạnh thuận lợi, tình hình kinh tế – xã hội đang phục hồi, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới tiếp tục đà phát triển và được Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh quan tâm, chỉ đạo, lãnh đạo sâu sát, ưu tiên nguồn lực cho thực hiện các cơ chế, chính sách, cùng với cách mạng công nghiệp lần thứ 4, chuyển đổi số tạo ra động lực thúc đẩy thay đổi trong sản xuất, kinh doanh nông nghiệp, toàn ngành nêu cao quyết tâm, phát huy thời cơ, thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức, nỗ lực phấn đấu, thực hiện thắng lợi kế hoạch đề ra./.
Nguyễn Hoàn
