Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của một nền nông nghiệp hiện đại, góp phần thay đổi phương thức sản xuất, quản lý và tiêu thụ sản phẩm từ truyền thống sang hiện đại, thông minh, nâng cao thu nhập cho người nông dân.

Xác định chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp không những góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo sự cạnh tranh và cũng là cơ hội để thay đổi tư duy sản xuất từ nhỏ lẻ, manh mún kém hiệu quả, thiếu chuỗi liên kết sang nền nông nghiệp tiên tiến. Chuyển đổi số trong nông nghiệp đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển theo hướng hiện đại hóa, nâng cao giá trị và tính bền vững.

Tại Hà Tĩnh, nhiều địa phương, HTX, doanh nghiệp, hộ nông dân trên địa bàn tỉnh đã và đang tích cực đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm trên không gian mạng, trên các sàn thương mại điện tử, giúp nâng cao năng suất, tăng giá trị sản phẩm và bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao thu nhập, giảm thiểu thiệt hại do biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, từ năm 2023 Hà Tĩnh đã xây dựng và vận hành Hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa với tên miền https://checkvn.hatinh.gov.vn và đã kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia.

Nhiều HTX, hộ nông dân đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, giúp nâng cao năng suất, tăng giá trị sản phẩm và bảo vệ môi trường

Hợp tác xã dịch vụ chế biến hải sản Phú Sáng tại thị trấn Thiên Cầm, huyện Cẩm Xuyên là một trong những đơn vị đã ứng dụng chuyển đổi số trong việc sản xuất nông nghiệp tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận. Năm 2022, sản phẩm nước mắm Phú Sáng được công nhận tiêu chuẩn OCOP 3 sao, trở thành thương hiệu nước mắm quen thuộc của người tiêu dùng tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước…

Xác định phải nâng cao chất lượng, phấn đấu nâng hạng sản phẩm từ 3 sao lên 4 sao, ngoài tuân thủ việc lựa chọn nguồn nguyên liệu tươi ngon theo công thức muối gia truyền, HTX đã đầu tư công nghệ chiết rót tự động với kinh phí 750 triệu đồng giúp giảm 50% chi phí nhân công. Quá trình hoạt động, HTX chú trọng tạo sản phẩm đồng nhất với số lượng đủ lớn và không ngừng cải tiến bao bì, nhãn mác nhằm kích thích thị hiếu người tiêu dùng. Đồng thời, chủ động đăng ký sở hữu trí tuệ, cập nhật thông tin sản phẩm, chính xác, công khai qua mã QR để tạo sự tin cậy cho thị trường. Chính vì vậy, sản phẩm nước mắm Phú Sáng đã được xuất khẩu sang thị trường Úc với số lượng 15.000 lít vào đầu năm 2024.

HTX thanh niên Thành Sen, phường Đồng Môn, TP Hà Tĩnh đã nghiên cứu lắp đặt hệ thống tưới tự động, nhỏ giọt theo công nghệ Israel trong hệ thống nhà lưới để sản xuất rau củ quả theo hướng hữu cơ. Điều đáng lưu ý là toàn bộ hệ thống tưới được điều khiển tự động thông qua phần mềm cài đặt trên điện thoại thông minh. Do đó, dù ở bất cứ nơi đâu, chỉ cần có kết nối internet là có thể tưới, bón phân cho cây trồng.

Từ những giá trị mới mang lại thông qua việc ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất, HTX đã triển khai chuyển đổi số trong hoạt động quảng bá, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm. Các sản phẩm rau, củ, quả của HTX được quảng bá rộng rãi trên các trang mạng xã hội như: Tiktok, facebook và sàn thương mại điện tử. Nhờ vậy, tỷ lệ tiêu thụ sản phẩm ngày càng tăng. Bình quân mỗi tháng, HTX sản xuất và tiêu thụ từ 1,5 – 2 tấn rau củ quả các loại, đạt doanh thu từ 300 – 400 triệu đồng mỗi năm.

Ngoài lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, những năm gần đây, việc chuyển đổi số cũng đang trở thành động lực trong phát triển chăn nuôi. Thông qua việc chuyển đổ số đã tái định hình các mô hình chăn nuôi truyền thống, tạo ra cơ hội tăng trưởng theo hướng bền vững. Đơn cử như trang trại chăn nuôi Gà Vạn An ở xã Lưu Vĩnh Sơn, huyện Thạch Hà. Trang trại chăn nuôi 8.000 con gà đẻ theo công nghệ khép kín, với giàn làm mát bằng hơi nước, hệ thống quạt đối lưu đảm bảo cho gà được hưởng không khí thông thoáng, mát mẻ quanh năm. Mỗi trại gà đều có hệ thống đèn chiếu sáng chuyên dụng.

Nhờ công nghệ chăn nuôi khép kín và tách biệt với bên ngoài nên đàn gà của trang trại Vạn An phát triển khỏe mạnh, đẻ trứng rất tốt và đảm bảo môi trường.

Hệ thống khay ăn, khay uống cũng được vận hành theo cơ chế tự động, giúp chủ trang trại kiểm soát chính xác khẩu phần dinh dưỡng của từng con gà, đảm bảo gà hấp thụ đúng và đủ nguồn dinh dưỡng cần thiết. Điều này không chỉ cải thiện sức khoẻ đàn gà, mà còn giảm chất thải từ chăn nuôi.  Nhờ công nghệ chăn nuôi khép kín và tách biệt với bên ngoài nên đàn gà của trang trại phát triển khỏe mạnh, đẻ trứng rất tốt và đảm bảo môi trường.

Điểm đặc biệt ở mô hình này là việc lắp đặt thiết bị cảm biến, điều khiển qua điện thoại giúp kiểm soát các yếu tố nhiệt độ, môi trường, không khí. Chủ trang trại có thể theo dõi đàn gà của gia đình mọi lúc, mọi nơi, đồng thời chủ động kiểm soát hoạt động của trang trại, như: Điều chỉnh về tốc độ, cường độ hoạt động cũng như số lượng hoat động của hệ thống quạt hút gió, nhằm ổn định nhiệt độ, độ ẩm không khí trong chuồng nuôi. Điều này, nhằm tạo môi trường sống thuận lợi để gà phát triển đồng đều, hạn chế được mầm bệnh xâm nhập vào chuồng nuôi. Cũng theo đó, hạn chế số người tiếp xúc trực tiếp với vật nuôi ở các công đoạn, tránh lây lan mầm bệnh, tiết kiệm được nhiều chi phí về nhân công lao động, và tăng lợi nhuận.  

Thực tế cho thấy, việc ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp, không chỉ hỗ trợ hiệu quả cho các HTX, doanh nghiệp và bà con nông dân trong quá trình sản xuất mà còn tác động tích cực đến việc tiếp cận thị trường và xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm trên môi trường điện tử. Đến nay, chủ các sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của Hà Tĩnh đã xây dựng gian hàng kinh doanh trên sàn thương mại điện tử của tỉnh. Toàn tỉnh có trên 200 website thương mại điện tử bán hàng. Việc thanh toán không dùng tiền mặt phổ biến tại các chợ, siêu thị, cửa hàng.

Ông Phạm Nam Anh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn và Quản lý chất lượng, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh cho biết: “Thời gian qua nhiều doanh nghiệp, HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng chuyển đổi số, góp phần phát triển nông nghiệp thông minh, tạo ra các loại nông sản chất lượng cao. Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng với các địa phương, cơ quan liên quan triển khai hệ thống phần mềm công tác quản lý chất lượng nông lâm thủy hải sản gắn với truy xuất nguồn gốc. Cập nhật hơn 29 nghìn doanh nghiệp, đơn vị sản xuất kinh doanh, HTX, THT lên hệ thống phần mềm. Tổ chức tập huấn cho gần 100 cơ sở kinh doanh cập nhật lên hệ thống quản lý chất lượng, hỗ trợ 59 cơ sở kinh doanh đưa các sản phẩm lên sàn thương mại điện tử”.

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của một nền nông nghiệp hiện đại. Điều này sẽ góp phần thay đổi phương thức sản xuất, quản lý và tiêu thụ sản phẩm từ truyền thống sang hiện đại, thông minh, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Hiện nay, các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng chuyển đổi số dần lan toả trên địa bàn toàn tỉnh, đánh thức tiềm năng trong nông nghiệp, nông dân và nông thôn, làm thay đổi tư duy người sản xuất, kinh doanh, tạo bước đột phá mạnh mẽ trong tiến trình xây dựng nông thôn mới.

Ánh Nguyệt