Từ một hộ dân có nhiều năm gắn bó với nghề trồng dó trầm, chị Nguyễn Thị Phương Thảo ở thôn Tân Trung, xã Phúc Trạch, tỉnh Hà Tĩnh đã gây dựng thành công cơ sở sản xuất cây giống dó trầm, trở thành địa chỉ tin cậy của người dân trong và ngoài tỉnh. Mỗi năm, cơ sở sản xuất hàng vạn cây giống chất lượng, góp phần nâng cao thu nhập cho gia đình và lan tỏa mô hình kinh tế hiệu quả.
Phúc Trạch vốn là vùng đất nổi tiếng với nghề trồng dó bầu, chế tác trầm hương. Nhận thấy nhu cầu cây giống ngày càng lớn, năm 2021, chị Nguyễn Thị Phương Thảo ở thôn Tân Trung quyết định đầu tư hệ thống nhà lưới và áp dụng quy trình kỹ thuật bài bản để sản xuất giống.
Chị Nguyễn Thị Phương Thảo cho biết: “Ban đầu tôi chỉ nghĩ đây là nghề làm thêm để mưu sinh nhưng càng làm càng thấy có hiệu quả. Quy mô sản xuất mùa đầu tiên chỉ hơn 5 nghìn cây. Thời điểm đó, dù chưa có kinh nghiệm nhiều nhưng việc bán cây giống vẫn cho thu nhập khá. Nhận thấy nghề này có triển vọng, đặc biệt là ở địa phương miền núi, nhu cầu trồng cây rất lớn nên sau mỗi mùa vụ tôi tiếp tục mở rộng quy mô”.
Vườn ươm cây giống dó trầm của chị Nguyễn Thị Phương Thảo ở thôn Tân Trung, xã Phúc Trạch mỗi năm cung ứng ra thị trường 40–50 nghìn cây giống
Trên diện tích gần 2000 m2 đất vườn, chị Thảo đã quy hoạch thành nhiều khu vực khác nhau để phân loại cây giống. Trong đó, khu gieo hạt được lợp kín hoàn toàn, khu vực cây con được làm bằng khung sắt kiên cố, lợp lưới đen che mưa và che nắng khoảng 60%; còn lại với các bầu cây lớn hơn được bố trí ngoài môi trường tự nhiên để cây tập thích ứng.
Theo chị Thảo, sản xuất cây giống dó trầm tuy không đòi hỏi máy móc hiện đại nhưng cần hiểu biết sâu về đặc tính sinh trưởng và kỹ thuật ươm trồng. Các khâu như: chọn quả, xử lý hạt, ươm bầu, chăm sóc cây con, phòng trừ nấm bệnh… đều phải thực hiện cẩn trọng, đòi hỏi sự tỉ mỉ. Mỗi cây giống đạt chuẩn cao 30–40 cm, thân thẳng, rễ khỏe, khi đưa ra trồng cây mới sinh trưởng phát triển tốt.
Hạt giống dó trầm thường được thu gom từ những cây dó 8-12 năm tuổi trở lên, đã ra hoa và kết quả ổn định. Hạt được chọn là đã chín có màu nâu xám và có vết nứt nhẹ. Sau đó bảo quản hạt bằng cách cho vào rổ thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp và không để quả bị ẩm ướt.
Khi sản xuất cây giống, công đoạn xử lý đất cũng là yếu tố không kém phần quan trọng, bởi khi hạt dó còn nhỏ rất mẫn cảm với độ ẩm và nấm bệnh. Đất phải tơi xốp, các thành phần dinh dưỡng được trộn là đất thịt nhẹ với phân chuồng hoai mục hoặc phân vi sinh và cát sạch, sau đó phơi nắng 5-7 ngày để tiêu diệt mầm bệnh mới được gieo hạt lên. Sau hơn 1 tuần gieo, hạt sẽ nẩy mầm và sau khoảng 20 ngày sẽ được cấy vào bầu đất.
Với quy trình sản xuất bài bản, cây giống dó trầm được sản xuất tại cơ sở của chị Thảo đảm bảo chất lượng nên ngày càng được khách hàng tin tưởng lựa chọn. Mỗi năm cơ sở của chị Thảo xuất bán 40–50 nghìn cây giống dó trầm, giá mỗi cây giống hiện nay dao động từ 5 – 10 nghìn đồng. Với các loại bầu cây lớn hơn, giá cũng cao hơn, ở các mức từ 15 – 40 nghìn đồng/cây, mỗi năm, gia đình chị có thu nhập từ 100-120 triệu đồng.
Chị Thảo đang chăm sóc vườn ươm cây giống của gia đình
Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng khá thuận lợi, phù hợp với phát triển cây dó trầm nên những năm qua người dân xã Phúc Trạch, tỉnh Hà Tĩnh không ngừng mở rộng diện tích cũng như phát triển nghề chế tác trầm hương, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân.
Chính vì vậy, việc hình thành các cơ cở sản xuất cây giống là điều hết sức cần thiết, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập cho người dân, mà còn góp phần quan trọng trong việc đảm bảo giống sạch bệnh, chuẩn gen. Việc hình thành các vườn ươm tập trung, được kiểm soát chất lượng sẽ tạo nền tảng để phát triển vùng nguyên liệu trầm hương chất lượng cao, từ đó giúp ngành trầm hương địa phương phát triển bền vững.
Ông Phan Anh Thái – Phó phòng Kinh tế, UBND xã Phúc Trạch cho biết: Dù mới hình thành hơn 3 năm nhưng vườn sản xuất cây giống của chị Nguyễn Thị Phương Thảo đã sớm trở thành một trong những vườn ươm cây giống lớn trên địa bàn xã, có uy tín và được nhiều khách hàng tin tưởng.
Thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục khảo sát, quy hoạch các vùng sản xuất cây giống, dần hình thành theo chuỗi giá trị từ sản xuất cây giống- trồng nguyên liệu đến chế tác trầm hương. Đồng thời phối hợp với các đơn vị chuyên môn tập huấn hướng dẫn kỹ thuật chọn lọc, ươm giống cũng như chăm sóc phòng trừ sâu bệnh để đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất.”. Ông Phan Anh Thái nói thêm.
Minh Tuấn
