Rau là loại thực phẩm không thể thiếu trong mỗi bữa ăn hàng ngày của mỗi gia đình, nhu cầu sử dụng rau sạch bằng cách tự trồng là một trong những giải pháp được nhiều hộ gia đình áp dụng. Tuy nhiên, với những nhà phố để có thể sản xuất được vườn rau, vườn quả là điều khó có thể thực hiện được. Bằng cách làm sáng tạo của mình, chị Nguyễn Thị Hồng Thanh (ở phường Bắc Hà, TP Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) đã xây dựng được vườn rau, cây ăn quả hữu cơ có diện tích 140m2 ngay trên sân thượng nhà mình.
Bản thân là người đầu bếp nên chị Thanh đặt vấn đề nguồn nguyên liệu sạch lên hàng đầu. Chị biết rằng các mối nguy hại từ việc sử dụng thực phẩm bị lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật nhiều sẽ liên quan trực tiếp đến sức khoẻ con người, ảnh hưởng lâu dài tới môi trường sống, nguồn nước ngầm và đất đai. Chị Thanh cũng hiểu nếu sản phẩm rau, củ, quả… được trồng theo hữu cơ sẽ loại bỏ phần lớn việc sử dụng phân bón tổng hợp, thuốc trừ sâu, các chất điều tiết tăng trưởng của cây trồng. Vì vậy chị quyết định sẽ tự mình thực hiện trồng vườn rau, quả hữu cơ để phục vụ gia đình mình với tiêu chí thực phẩm sạch, an toàn.
Nhà ở trung tâm thành phố nên chị Thanh không có diện tích đất rộng để trồng rau. Khi chị nói ra ý tưởng của mình là trồng rau trên sân thượng, mọi người đền can ngăn. Nhiều người cho rằng với khí hậu khô nóng, khắc nghiệt ở miền Trung, đến trồng cây dưới đất còn không trụ nổi, huống hồ làm vườn sân thượng. Nhưng chị vẫn kiên trì và bằng cách làm sáng tạo của mình. Năm 2020, chị Thanh đã thiết kế 1 vườn sân thượng trên cùng với diện tích 70m2, ban công tầng 4 có diện tích 40m2 và ban công tầng 3 với diện tích 30m2. Tổng diện tích khu vườn ở cả 3 tầng là 140m2. Toàn bộ hệ thống lan can sân thượng và ban công đều gắn sẵn cả trăm bình, chậu trồng hoa để làm hàng rào thay cho lan can thông thường.
Khu vườn rau trên sân thương của chị Thanh năm 2020
Ban đầu, chị Thanh chỉ nghĩ làm để cung cấp rau sạch cho gia đình và xử lý số rác thải hữu cơ từ nhà bếp thành nguồn phân bón giúp bảo vệ môi trường nên chị cứ trồng thử nghiệm mỗi loại cây một ít. Năm đầu tiên chị trồng cây vào thùng xốp nhưng sau đó nhận thấy thùng xốp nhanh vỡ và bẩn, nên đã thay thế bằng thùng nhựa thông minh thiết kế chuyên trồng cây. Các chậu trồng cây đều để trên giá sắt giúp thông thoáng, thoát nước nhanh. Ở sân thượng trên cùng, chị trồng nhiều loại rau quả theo từng thời điểm và mùa vụ như nho, dưa hấu, cà chua, dâu tây, cà tím, xà lách, rau cải, cải kale, bắp cải, các loại ớt cay, các loại rau thơm… Còn ở ban công tầng 3, chị chọn trồng các loại cây gia vị như cây chanh, cây chúc, cây ớt cay…
Mặc dù chỉ trồng với quy mô nhỏ và không phải người nông dân chính hiệu, nhưng chị Thanh cũng tìm hiểu rất kỹ về kỹ thuật trồng rau, quả theo tiêu chuẩn hữu cơ. Muốn rau phát triển tươi tốt thì đầu tiên phải chọn được giống khỏe mạnh, kháng bệnh tốt. Tiếp theo phải luôn cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây trồng trong từng giai đoạn. Chị Thanh mua đất phù sa về tự trộn với tỷ lệ: Đất phù sa 40%, phân chuồng hoai mục 35%, vỏ trấu 15% (giúp đất tơi xốp lâu dài), vỏ trứng xay mịn 5%, vôi bột, đạm cá tự ủ và Trichoderma 5%. Trộn đất xong, chị để đất nghỉ ít nhất 1 tuần trước khi trồng. Với lượng dinh dưỡng này, đủ cho cây con phát triển trong 1 tháng mà không cần bón gì thêm, chỉ tưới nước. Sau 1 tháng bắt đầu bón thay phiên phân bò ủ hoai, phân gà ủ hoai, rác hữu cơ nhà bếp, đạm cá, chuối, trứng ủ…
Chị Thanh xới đất, tạo môi trường dinh dưỡng để chuẩn bị trồng cây
Kết quả thu được từ các loại cây rau, quả trồng hoàn toàn từ hữu cơ, chị Thanh cảm nhận được mùi vị thơm, ngọt, ngon giống tự nhiên. Thành quả đó giúp gia đình chị có những bữa cơm ngon, sạch, lành.
Không dừng lại đó, đến năm 2023, chị Thanh bắt đầu thử trồng dưa hấu Thái Lan, gồm 4 giống là: Vỏ vàng ruột đỏ, vỏ xanh ruột vàng, vỏ xanh ruột cam và vỏ xanh ruột đỏ. Với công thức đất và chất dinh dưỡng cho cây hoàn toàn từ hữu cơ như trên, chị Thanh chăm sóc và tưới nước đều đặn đều cây phát triển tốt. Chị làm giàn bằng dây cho cây leo. Khi dưa đạt trọng lượng khoảng 0,5kg, chị gác quả lên giàn, lót một lớp lá khô tránh nóng khi tiếp xúc với giàn sắt. Lúc dưa bắt đầu chín, chị cho buông xuống, dùng dây đan làm giá đỡ để quả không bị rơi. Quá trình trồng và chăm sóc hoàn toàn hữu cơ đã mang lại thành quả tốt đẹp, dưa hấu vườn treo của chị Thanh được đánh giá là có độ giòn, vị ngọt đậm đà hơn hẳn so với dưa trồng trên mặt đất, được rất nhiều người tìm đến hỏi.
Chị Thanh chia sẻ: “Thực hiện trồng rau trên sân thượng không những mang lại cho gia đình những sản phẩm sạch, an toàn mà còn mang lại một không gian sống trong lành. Tôi nhận thấy việc trồng rau, quả trên sân thượng ít sâu bệnh gây hại. Cây trồng trong từng thùng nếu cây nào bị bệnh xử lý cây đó tránh được việc lây lan sang cây khác. Nhưng để được thành quả cũng có khá nhiều khó khăn như thường xuyên phải vận chuyển phân và đất lên tầng cao nên cần phải huy động nhiều nhân lực của gia đình. Việc chăm sóc cũng tốn nhiều thời gian và công sức”.
Từ vụ dưa đầu tiên khá thành công, sang năm 2024, chị Thanh tiếp tục trồng với 102 gốc dưa. Đến tháng 6, chị thu hoạch được 600 quả, mỗi quả nặng trung bình từ 1,5 – 2kg. Ngoài số lượng gia đình dùng, chị biếu tặng người thân những quả dưa hấu ngon sạch, chị Thanh thu về khoảng hơn 10 triệu đồng tiền bán dưa hấu trồng trên sân thượng.
Chị Thanh bên thành quả dưa hấu hữu cơ của mình
Dù quá trình trồng trọt và chăm sóc vườn rau quả hoàn toàn bằng phương pháp hữu cơ trên sân thượng khá vất vả nhưng chị Thanh cảm thấy mọi công sức đều được đền đáp bởi tạo ra những thực phẩm sạch, an toàn cho gia đình và xã hội. Khu vườn trên sân thượng trở thành chốn thư giãn hàng ngày của gia đình, thu hút nhiều người khác đến tham quan, chụp ảnh./.
Hoàng Thanh
