Nuôi dúi mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi. Từ thực tế đó, thời gian qua, nhiều hộ nông dân tại huyện Hương Sơn đã mạnh dạn đầu tư chuồng trại, con giống để phát triển nghề nuôi dúi.
Cũng như nhiều hộ dân ở xã Quang Diệm, huyện Hương Sơn, những năm trước, gia đình bà Nguyễn Thị Lệ (ở thôn Yên Long) chỉ đầu tư nuôi hươu. Thế nhưng, sau khi tìm hiểu thực tế, nhận thấy mô hình nuôi dúi là hướng đi mới cho hiệu quả kinh tế cao, thị trường tiêu thụ rộng, nên bà Lệ đã quyết định cải tạo cơ sở chăn nuôi hươu và chuyển hướng sang nuôi dúi. Từ 30 cặp dúi ban đầu, sau gần 4 năm, nhờ tìm tòi, học hỏi kỹ thuật chăm sóc, đàn dúi của gia đình bà phát triển lên trên 200 con. Mỗi năm, bà Lệ bán ra thị trường từ 70-80 cặp dúi giống, với giá từ 1 đến 1,2 triệu đồng/cặp. Ngoài ra, bà còn bán dúi thịt cho các nhà hàng trên địa bàn, đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng. Theo chia sẻ của bà Lệ thì dúi là loài vật dễ nuôi, sinh sản nhanh, chi phí thức ăn ít, nên rất phù hợp để chăn nuôi hộ gia đình. Đặc biệt, loài vật này rất kỵ nước, không ưa ánh sáng và nhiệt độ cao, nên việc chăm sóc cũng không phức tạp.
Mô hình nuôi dúi bà Nguyễn Thị Lệ
Hơn 1 năm trước, anh Hồ Xuân Tuyên (ở tổ dân phố 6, thị trấn Phố Châu, huyện Hương Sơn) đã lặn lội ra tận Lào Cai để tìm hiểu mô hình nuôi dúi và quyết định mua 20 cặp dúi giống về nuôi thử nghiệm. Thời gian đầu, anh Tuyên cũng gặp không ít khó khăn do chưa nắm vững kỹ thuật. Nhưng nhờ chịu khó mày mò, nghiên cứu phương án khắc phục mà đàn dúi giờ đây đã thích nghi với môi trường hiện tại.
Nói về kỹ thuật nuôi dúi, anh Tuyên cho biết: để nuôi dúi thành công, điều kiện đầu tiên là phải chọn được con giống khỏe mạnh. Tiếp đến là các điều kiện về chăn nuôi. Theo đó, chuồng nuôi phải bố trí hợp lý, không gian phải thoáng đãng, yên tĩnh. Đặc biệt lưu ý, dúi là loài động vật hoạt động về đêm, nên phải hạn chế tối đa ánh sáng chiếu trực tiếp vào chuồng nuôi. Để đảm bảo các điều kiện nêu trên, anh Tuyên đã sử dụng các tấm gạch men ghép lại thành từng ô nhỏ hình vuông, với kích thước mỗi cạnh 60 x 60 cm. Với cách làm như vậy, chỉ với 100 m2 đất, gia đình anh đã có 70 chuồng nuôi nhỏ liền kề. Việc làm chuồng trại bằng cách ghép gạch men giúp không gian phát triển của dúi giữ được sự khô ráo, sạch sẽ và kiên cố, tránh các loài động vật gây hại như chuột, rắn,… bò vào.
Mô hình nuôi dúi anh Hồ Xuân Tuyên
Anh Tuyên cho biết: dúi là loài vật có chất lượng thịt ngon và là một trong những đặc sản của núi rừng, được thị trường ưa chuộng. Loài gặm nhấm này dễ nuôi, ít công chăm sóc và sinh trưởng mạnh nếu người nuôi biết cách chăm sóc đúng kỹ thuật. Nguồn thức ăn chủ yếu của dúi là cây tre và cây mía sẵn có tại vườn nhà nên không tốn kém nhiều chi phí, còn đảm bảo được nguồn thức ăn an toàn. Sau gần 1 năm, đàn dúi của gia đình anh đã phát triển lên tới gần 100 con. Hiện anh Tuyên đang tập trung nhân đàn để bán dúi giống. Với tốc độ sinh trưởng mạnh như hiện tại thì thời gian tới, gia đình anh sẽ có nguồn dúi thịt cung ứng cho các thương lái, nhà hàng, hứa hẹn sẽ đem lại kết quả khả quan cho kinh tế gia đình.
Còn đây là trang trại chăn nuôi dúi của anh Nguyễn Phúc Dương tại thôn An Sú, xã Sơn Kim 1, huyện Hương Sơn với diện tích gần 200m2. Anh Dương cho biết, trang trại hiện đang nuôi trên 100 cá thể dúi sinh sản và dúi thương phẩm. Cũng theo anh Dương, nuôi dúi nó không giống với nuôi các con vật khác người nuôi cần hiểu được tập tính của dúi để chăm sóc như: Thức ăn chủ yếu của dúi là củ, rễ cây của các loài thực vật họ cỏ. Chúng thường ăn vào ban đêm và ngủ vào ban ngày, chuồng nuôi phải thoáng mát, nhiệt độ vừa phải và cần thường xuyên vệ sinh ô chuồng sạch sẽ, phun khử trùng để đàn dúi không bị mắc các bệnh ngoài da, viêm phổi hay bị bệnh tiêu chảy,….Trong quá trình nuôi dúi, anh Dương thường xuyên ghi chép, cập nhật đầy đủ sự biến động tăng, giảm số cá thể đang chăn nuôi vào sổ theo dõi và định kỳ báo cáo, chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan liên quan.
Về sinh sản của dúi, anh Dương cho biết: dúi cái nuôi từ 7 – 8 tháng tuổi sẽ động dục. Thời gian sinh sản của dúi rất ngắn, khoảng một tháng sau khi ghép đôi thành công dúi mẹ sẽ sinh sản, một năm sinh sản 2 lứa, mỗi lứa đẻ từ 3 – 6 cá thể dúi con. Dúi con được khoảng 45 ngày thì tách mẹ. Sau khi tách mẹ khoảng 15 ngày, phải cho dúi con ăn bổ sung thêm nhiều chất dinh dưỡng để dúi phát triển khỏe mạnh. Thời gian tách đàn dúi con, ghép đôi bố mẹ phải phù hợp. Nếu tách mẹ sớm, dúi con sẽ chậm phát triển, còn tách muộn sẽ làm gián đoạn vòng sinh sản của dúi mẹ.
Thời gian sinh sản của dúi rất ngắn, khoảng một tháng sau khi ghép đôi thành công dúi mẹ sẽ sinh sản, một năm sinh sản 2 lứa, mỗi lứa đẻ từ 3 – 6 cá thể dúi con
Anh Dương cho biết thêm: hiện giá bán trên thị trường của dúi thương phẩm vào khoảng 450 – 500 ngàn đồng/kg, mỗi cặp dúi giống khoảng 1 triệu đồng. Dúi nuôi để sinh sản (làm giống) có trọng lượng từ 1,5 – 2kg/con với giá bán khoảng 3 triệu/cặp. Theo tính toán, mỗi năm nghề nuôi dúi thương phẩm và sinh sản đã mang lại cho anh Dương thu nhập lên tới vài trăm triệu đồng.
Có thể nói, mô hình chăn nuôi dúi đã thực sự đem lại hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi ở huyện Hương Sơn vì đặc tính dễ nuôi, chi phí thức ăn thấp, sinh sản nhanh, phù hợp để chăn nuôi hộ gia đình. Tuy nhiên,chăn nuôi động vật hoang dã nói chung và loài dúi nói riêng phải đảm bảo nguồn gốc hợp pháp; chuồng, trại xây dựng phù hợp với đặc tính của loài nuôi; bảo đảm các điều kiện an toàn cho người và vật nuôi; vệ sinh môi trường, phòng ngừa dịch bệnh. Mô hình chăn nuôi dúi đang được mở rộng, phát triển ở nhiều địa phương không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi mà còn mở ra triển vọng phát triển kinh tế với sự đa dạng đối tượng nuôi trong ngành nông nghiệp./.
Phú Hòa – Ánh Nguyệt
