Vừa thu hoạch lúa vụ Đông Xuân xong, trong thời gian ngắn, bà con nông dân triển khai gieo cấy vụ Hè Thu, rơm rạ và tàn dư hữu cơ bị vùi trong đất chưa kịp phân hủy. Bên cạnh đó với nền nhiệt độ cao, tốc độ phân hủy chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ, lượng axit hữu cơ và một số khí độc như: CH4, H2S…. được giải phóng nhiều làm tăng khả năng hòa tan một số các chất trong đất có thể gây độc cho cây lúa, làm ảnh hưởng xấu đến quá trình hô hấp và dinh dưỡng khoáng của cây gây nên hiện tượng lúa bị ngộ độc hữu cơ ở một số diện tích.

1. Triệu chứng, tác hại của hiện tượng lúa bị ngộ độc hữu cơ

– Triệu trứng ban đầu là ngọn lá lúa chuyển màu vàng đỏ, khô từ chóp lá lan dần xuống dưới. Nếu bệnh nặng nhiều lá phía trên bị vàng đỏ đến 1/3 lá.

– Khi nhổ khóm lúa lên thấy bộ rễ thối đen, có mùi tanh hôi, rễ mới không phát sinh, cây lúa ngừng sinh trưởng hoặc đẻ nhánh ít. Hiện tượng này xảy ra chủ yếu ở giai đoạn sau cấy – đẻ nhánh rộ.

– Lúa bị ngộ độc hữu cơ có biểu hiện phần ngọn lá màu vàng đỏ

– Cây lúa đẻ nhánh kém hoặc không đẻ nhánh.

– Nếu bệnh gây hại trong thời gian dài mà không có biện pháp xử lý làm lụi toàn bộ diện tích lúa.

2. Nguyên nhân, điều kiện phát sinh, phát triển

– Đây là bệnh sinh lý do bộ rễ thiếu oxy.

– Bệnh phát sinh gây hại trong cả vụ Đông Xuân và Hè Thu.

+ Bệnh xuất hiện và gây hại trong vụ Đông Xuân chủ yếu trong điều kiện thời tiết lạnh; Cấy trên các chân ruộng trũng, cày bừa chưa kỹ; Cấy mạ già, cấy sâu tay.

+ Bệnh xuất hiện và gây hại trong vụ Hè Thu chủ yếu trong điều kiện chuyển vụ rất nhanh giữa vụ Đông Xuân và vụ Hè Thu nên quá trình phân hủy gốc rạ sinh ra các axít hữu cơ và khí độc, gây tác động xấu đến sự hô hấp của bộ rễ.

3. Biện pháp phòng trừ

– Biện pháp phòng:

Xử lý rơm rạ, sản phẩm phụ sau thu hoạch bằng các chế phẩm Trichodecma, CNX, AT-YTB, Sumitri, Fito-Biomix RR,… Thời gian tiến hành trước khi cày ngả (đối với ruộng chủ động tưới tiêu) hoặc trước khi bừa giập (đối với ruộng ngập nước). Liều lượng sử dụng, cách sử dụng xem hướng dẫn trên bao bì sản phẩm hoặc hướng dẫn của cán bộ chuyên môn.

– Biện pháp trừ:

+ Khi phát hiện lúa bị bệnh vàng lá cần ngừng ngay việc bón phân đạm, phân NPK hoặc các loại phân bón lá.

+ Rút nước ra khỏi ruộng để khô 2-3 ngày (nứt chân chim), sau đó đưa nước trở lại ruộng. Đối với những ruộng không rút được nước, tiến hành cào sục bùn.

+ Bón bổ sung phân lân Văn Điển (8-10 kg/360m2) hoặc phân chuồng hoai mục (20-30 kg/360m2). Có thể bón bổ sung thêm phân bón qua lá (ưu tiên các loại phân có hàm lượng các nguyên tố vi lượng cao như Atonik 1.8SL, Poly-feed, Humic, K-humate, Song mã,, TS96, Seewead…)

+ Sau khi xử lý 7-10 ngày, nhổ khóm lúa lên thấy rễ trắng mới ra, tiến hành bón thúc và chăm sóc bình thường.

 HT (st)