Huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh từ lâu được biết đến là “thủ phủ” của nghề nuôi hươu lấy nhung. Những ngày này, người chăn nuôi hươu đang tích cực chăm sóc, bổ sung nguồn thức ăn dinh dưỡng cho hươu để “lộc” nhung đảm bảo chất lượng cho vụ thu hoạch mới.  

Huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh là một trong những địa phương chăn nuôi hươu và khai thác lộc nhung nổi tiếng trên cả nước. Từ việc lựa chọn con giống để nuôi, sử dụng nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng và luôn đảm bảo về điều kiện sống cũng như kỹ thuật thu hoạch khắt khe là yếu tố góp phần lớn tạo nên những cặp lộc nhung hươu Hương Sơn hoàn hảo về ngoại hình lẫn giá trị bên trong đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng.

Từ ngày xưa, nhung hươu đã được xem là một loại dược liệu quý, trong Đông y, lộc nhung có vị ngọt, mặn, tính ôn có thể giúp bồi bổ sức khỏe, với Tây y cũng đã nghiên cứu và sử dụng nhung hươu rất nhiều trong điều chế thuốc.

Hươu sao đã được thuần hóa và nuôi dưỡng tại huyện Hương Sơn từ xa xưa. Nơi đây có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với quá trình sinh trưởng, phát triển đàn hươu sao và người dân ở đây có kinh nghiệm về chăm sóc, nuôi dưỡng hươu đảm bảo nên đàn hươu trên địa bàn toàn huyện ngày một tăng cao. Hiện nay, tổng số đàn hươu trên địa bàn toàn huyện có 47.310 con, trong đó khoảng 22.350 con cho nhung với sản lượng ước tính hơn 19,9 tấn.

Để có nhung hươu chất lượng thì cần được chăm sóc và khai thác đúng thời điểm. Hươu đực nuôi từ 3 năm trở lên mới bắt đầu tiến hành thu lộc nhung. Lộc nhung không được để quá già hoặc cắt quá non đều làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Nhung hươu còn non sẽ chưa có nhiều dưỡng chất. Ngược lại, nhung hươu già sẽ hóa sừng, làm giảm đi các thành phần vitamin, khoáng chất bên trong. Hơn nữa, việc khai thác đúng thời điểm còn đảm bảo cho hươu lấy lại sức và tiếp tục cho lộc nhung đúng vào mùa vụ năm sau.

Người dân Hương Sơn đang tập trung chăm sóc hươu đón mùa lộc mới.

Theo người dân nuôi hươu tại Hương Sơn, hươu sao thường cho nhung từ tháng 1 đến tháng 4 âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, những năm gần đây người chăn nuôi hươu đã chú trọng trong việc lựa chọn con giống nên sản lượng nhung ngày càng cao, một số con có thể cho 2-3 lứa nhung mỗi năm. Nhưng để có được cặp nhung vào vụ chính thì thời điểm này các hộ gia đình chăn nuôi hươu đang tích cực bổ sung, cải thiện chất lượng thức ăn để đàn hươu khỏe mạnh, nhung phát triển tốt.

Là hộ nuôi hươu lâu năm, ông Phan Văn Đăng (thôn Vực Rồng, xã Sơn Tiến) cho biết: “Để có được cặp nhung đạt cả trọng lượng và chất lượng tốt thì cần phải đầu tư bài bản và chăm sóc cẩn thận nhất là chế độ ăn. Giai đoạn này, gia đình tôi bổ sung thêm những thức ăn giàu tinh bột như bột ngô, gạo, sắn… để hươu khỏe mạnh, nhung phát triển. Ngoài ra, tôi còn bổ sung cho hươu các loại thức ăn xanh như cỏ voi, lá ngô, lá mít và thường xuyên dọn dẹp, làm sạch chuồng trại để hươu có không gian phát triển tốt, đảm bảo sức khỏe.”.

Ông chia sẽ thêm: Năm nào cũng vậy, nhờ những nỗ lực chăm sóc nên vào mỗi dịp Tết đến, gia đình ông đều có một khoản thu nhập đáng kể, khoảng 50-60 triệu đồng từ việc bán nhung hươu. Số tiền này không chỉ giúp gia đình ông có một cái tết ấm no mà còn là động lực để tiếp tục đầu tư, chăm sóc đàn hươu đón những mùa lộc mới.

Bà Phạm Thị Mai (thôn 5, xã Sơn Giang) một trong những hộ giàu kinh nghiệm trong trồng trọt và chăn nuôi chia sẽ: Việc bổ sung nguồn thức ăn dinh dưỡng đảm bảo cho hươu giai đoạn này là hết sức cần thiết, nên gia đình tôi đã chăm sóc diện tích cỏ đảm bảo xanh tốt và bổ sung thêm thức ăn giàu dưỡng chất như cám, bột ngô, bột nếp,… đồng thời tăng khẩu phần ăn cho hươu nhiều hơn so với trước. Đặc biệt, thức ăn phải luôn sạch, đảm bảo chất lượng, để huơu không bị mắc các bệnh về đường ruột. Ngoài ra cần phải bổ sung lượng nước đảm bảo 4 – 6 lít/ngày, cùng với đó phải thường xuyên dọn rửa, vệ sinh máng nước hằng ngày để tránh vi khuẩn, mầm bệnh. Hiện tại trong chuồng nuôi của gia đình anh có 5 con hươu (1 cái, 4 đực) hươu đực đều đã cho nhung, giống hươu giống được tuyển chọn nên có chất lượng tốt, ước tính thu hoạch khoảng từ 1,2 – 1,5kg/cặp, theo giá bán hàng năm từ 10 – 12 triệu đồng/kg và có năm cao hơn thì năm nay gia đình tôi cũng ước thu về được khoảng 50-70 triệu đồng, bên cạnh đó hàng năm thu nhập từ hươu con khoảng 10 – 20 triệu đồng, đây là nguồn thu ổn định giúp phát triển kinh tế của gia đình rất lớn.

Thời tiết giai đoạn này trên địa bàn miền núi huyện Hương Sơn khá rét nhất là về đêm, nhằm đảm bảo sức khỏe cho hươu, tránh ảnh hưởng đến việc phát triển của nhung, ngoài việc quan tâm bổ sung chất dinh dưỡng cho hươu thì người chăn nuôi hươu còn chú trọng giữ ấm cho vật nuôi. Chuồng trại luôn được che chắn cẩn thận, giữ gìn vệ sinh, lót rơm giữ ấm,…

Hươu là loài vật nuôi chủ lực trên địa bàn huyện Hương Sơn, nhung hươu Hương Sơn được Cục Sở hữu Trí tuệ Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, các sản phẩm từ nhung hươu được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao. Nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của ngành chăn nuôi hươu, nền kinh tế địa phương nơi đây đang có những bước tiến vượt bậc, mang lại cuộc sống sung túc cho người dân.

Nhung hươu Hương Sơn đang khẳng định vị thế là một ngành kinh tế mũi nhọn của huyện Hương Sơn. Với sự nỗ lực của chính quyền địa phương và người dân, ngành chăn nuôi hươu hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, mang lại cuộc sống sung túc và thịnh vượng cho mảnh đất miền núi này./.

Thái thơm