Cách đây đúng một năm, trên những thửa đất khô cằn từng quen với cây keo, tràm và sự nhọc nhằn của nông dân miền núi, những gốc dứa Cayenne đầu tiên được trồng xuống như một phép thử. Không ai dám chắc kết quả, nhưng từ sự mạnh dạn của chính quyền, sự đồng hành của doanh nghiệp, và sự quyết tâm của những người nông dân tiên phong, đến hôm nay, những quả dứa đầu tiên đã bắt đầu hiện hình – báo hiệu “quả ngọt” của một năm dám nghĩ, dám làm và dám thay đổi.
Mô hình trồng dứa Cayenne tại xã Vũ Quang, (Hà Tĩnh) không chỉ là một mô hình nông nghiệp mới, mà còn là minh chứng sống động cho sự chuyển dịch tư duy trong sản xuất – từ nhỏ lẻ, tự phát sang liên kết, bài bản và có đầu ra ổn định. Mô hình được xác lập trên cơ sở hợp tác giữa chính quyền địa phương và Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco), theo phương châm “đôi bên cùng có lợi”. Trong đó, Doveco đóng vai trò là đơn vị cung cấp giống, chuyển giao công nghệ trồng – chăm sóc – thu hoạch, đồng thời bao tiêu toàn bộ sản phẩm đầu ra theo hợp đồng.
Toàn cảnh vườn dứa Cayenne tại xã Vũ Quang – diện tích ngày càng mở rộng nhờ hiệu quả kinh tế rõ rệt
Sự hợp tác ấy không dừng lại ở lời cam kết. Hiện nay, những ruộng dứa Cayenne tại Vũ Quang đã bắt đầu trổ quả, báo hiệu một mùa thu hoạch không xa. Công ty Doveco – đối tác liên kết chính – đã công bố chính sách thu mua rõ ràng: dứa loại từ 1kg/quả trở lên sẽ được mua với giá 5.000 đồng/kg; loại 0,5–1kg/quả có giá 3.500 đồng/kg; và loại 0,3–0,5kg/quả là 2.500 đồng/kg. Theo dự kiến, mỗi hecta dứa sau khoảng 18 tháng chăm sóc đúng quy trình sẽ cho sản lượng 60–80 tấn, tương ứng doanh thu 300–400 triệu đồng/ha/vụ. Với một xã miền núi còn nhiều khó khăn như Vũ Quang, đây là tín hiệu tích cực, mở ra kỳ vọng lớn cho người nông dân trong việc nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế bền vững.
Dứa Cayenne được trồng theo quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt: từ xử lý chồi giống, lên luống bàn cờ rộng 2m, phủ màng nilon giữ ẩm, đến chăm sóc, bón phân, xử lý ra hoa đồng loạt bằng đất đèn hoặc Ethrel. Từng công đoạn đều được hướng dẫn tỉ mỉ, không còn cảnh “làm mò”, “làm theo thói quen”.
Đến nay, sau 12 tháng kể từ khi trồng lứa dứa đầu tiên (tháng 7/2024), một số vườn tại Vũ Quang đã bắt đầu xuất hiện những quả non. Tuy chưa đến giai đoạn thu hoạch, nhưng hình dáng quả ban đầu cho thấy cây sinh trưởng tốt, quả phát triển đều, mắt mịn và màu sắc đồng đều – những yếu tố quan trọng phản ánh chất lượng giống và quy trình kỹ thuật được áp dụng đúng hướng.Những trái dứa đầu tiên ấy không đơn thuần là dấu hiệu của vụ mùa sắp tới, mà còn là thành quả của cả một quá trình chuyển mình – từ tư duy sản xuất nhỏ lẻ sang làm nông nghiệp liên kết, bài bản và có chiến lược lâu dài.
Qủa dứa Cayenne đang lớn dần sau hơn 1 năm chăm sóc – báo hiệu vụ thu hoạch đầu tiên đã đến gần
Trong số những người đi đầu, chị Phạm Thị Ngọc Hoa – hội viên phụ nữ thôn Đồng Minh – là một tấm gương tiêu biểu. Năm 2024, chị mạnh dạn chuyển 0,5 ha đất trồng keo sang dứa Cayenne. Tự tay làm đất, lên luống, chăm sóc theo đúng hướng dẫn, đến nay vườn dứa của chị đã cho những quả đầu tiên. Không chỉ làm tốt cho gia đình, chị còn tích cực chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn nhiều chị em khác cùng tham gia mô hình. Chính từ những hộ tiên phong như chị Hoa, dứa Cayenne dần lan ra khắp vùng.
Chị Phạm Thị Ngọc Hoa – một trong những người phụ nữ đi đầu trong mô hình, kiểm tra chất lượng những trái dứa đầu mùa.
Tính đến nay, mô hình đã bước sang tháng thứ 12 và được triển khai tại nhiều địa bàn như Đức Bồng, Đức Lĩnh, Đức Hương cũ (nay thuộc xã Thượng Đức), Thọ Điền và Thị trấn Vũ Quang cũ (nay thuộc xã Vũ Quang). Tổng diện tích trồng dứa Cayenne toàn xã hiện đạt gần 50 ha, với sự tham gia của hàng chục hộ dân. Đây là con số đáng khích lệ, tạo tiền đề quan trọng cho mục tiêu phát triển vùng nguyên liệu tập trung và thu hút đầu tư chế biến sâu.
Về phía doanh nghiệp, Doveco không giấu kỳ vọng: nếu diện tích trồng dứa tại Vũ Quang đạt mốc 2.000 ha, công ty sẽ đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất, chế biến nước ép và các sản phẩm từ dứa ngay trên địa bàn xã. Việc hình thành nhà máy sẽ giúp tiết giảm chi phí vận chuyển, nâng cao giá trị sản phẩm, đồng thời tạo thêm hàng trăm việc làm mới cho người dân địa phương. Đây không chỉ là sự gắn kết giữa doanh nghiệp và người trồng dứa, mà còn là cú hích lớn cho phát triển kinh tế – xã hội vùng biên.
Chính quyền xã Vũ Quang hiện đang nỗ lực quy hoạch thêm diện tích phù hợp, vận động bà con tham gia mô hình, phối hợp với các ngành chuyên môn tổ chức tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống, vốn, vật tư. Các đoàn thể như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên tích cực vào cuộc để tạo thành phong trào sản xuất dứa lan tỏa toàn xã.
Chị Phan Hồng Yến- Chủ tịch UBND xã Vũ Quang cho biết:
Giống dứa Cayenne không chỉ là cây trồng cho quả ngọt, mà còn là “chìa khóa” mở ra một chương mới cho nông nghiệp miền núi. Người dân giờ đây không chỉ biết trồng – chăm – thu hoạch, mà còn hiểu rõ giá trị liên kết sản xuất, vai trò thị trường và định hướng phát triển bền vững. Họ không chỉ làm nông, mà đang làm kinh tế.
Một năm chưa dài, nhưng cũng đủ để thấy được hiệu quả bước đầu và tiềm năng của mô hình. Những trái dứa đầu tiên là minh chứng cho niềm tin đúng hướng, cho sự vào cuộc đồng bộ và tầm nhìn dài hạn. Đó là “quả ngọt” của một năm đổi mới – không chỉ là đổi giống cây, mà là đổi cách nghĩ, cách làm, đổi luôn cả kỳ vọng về tương lai của một vùng đất tưởng chừng chỉ có rừng và keo./.
Hoàng Anh Thơ
