Trồng dâu, nuôi tằm được biết đến là nghề rất vất vả được ví như trong câu tục ngữ “nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng”, nhưng với HTX Trồng dâu nuôi tằm công nghệ cao Việt Tấn, xã Kỳ Tân, huyện Kỳ Anh đã áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đem lại hiệu quả kinh tế cao và giúp cho việc trồng dâu nuôi tằm không còn vất vả như trước đây.
Trồng dâu nuôi tằm là một nghề truyền thống lâu đời ở Việt Nam. Nghề trồng dâu, nuôi tằm có nhiều ưu điểm như: mức đầu tư không nhiều, nhanh có thu nhập và hiệu quả kinh tế cao, thu hút nhiều lao động ở mọi lứa tuổi. Hơn nữa, cây dâu là loại cây không kén đất nên không tranh chấp diện tích với cây trồng khác và phát triển được trên nhiều loại đất khác nhau. Chỉ sau 4-6 tháng trồng là dâu có thể cho thu hoạch lá và một lần trồng có thể cho thu hoạch liên tục từ 15-20 năm. Tằm là loài rất dễ nuôi, mau cho thu lợi, thu nhập thường xuyên trong năm, ít rủi ro. Đặc biệt, ngoài kén tằm là sản phẩm chính, nghề nuôi tằm còn cho nhiều sản phẩm phụ có giá trị cao như: nhộng tằm, phân bón cho cây cảnh,…
Là người con của vùng đất nghèo xã Kỳ Tân, anh Nguyễn Ngọc Tấn đã biến vùng đất cằn cỗi, chịu nhiều thiên tai trở nên xanh mướt với nghề trồng dâu nuôi tằm. Anh đã đến các địa phương của tỉnh Nghệ An để tìm hiểu về nghề trồng dâu nuôi tằm như: huyện Diễn Châu, Quỳ Hợp,…và tháng 9/2019, trở về quê với vốn kỹ thuật đã được tích lũy, anh Tấn thành lập HTX Trồng dâu – nuôi tằm công nghệ cao Việt Tấn, có 7 thành viên tham gia và bắt tay ngay vào quy hoạch lại vùng sản xuất với quy mô 20ha, gồm diện tích trồng dâu và xây dựng nhà ươm nuôi, sản xuất kén tằm. HTX đã liên kết với Trung tâm Nghiên cứu Dâu tằm tơ Trung ương hỗ trợ về giống, kỹ thuật trong những năm đầu. Nhờ sự hỗ trợ của Viện tằm tơ hướng dẫn kỹ thuật, trao đổi kinh nghiệm, cũng như chịu khó tìm tòi, khắc phục khó khăn mọi thứ dần đi vào ổn định.
Anh Nguyễn Ngọc Tấn thực hiện các thao tác cho tằm ăn một cách nhẹ nhàng
Trong quá trình nuôi, từ thức ăn cho tằm là lá dâu và cũng được chọn lựa cẩn thận, kĩ lưỡng; chỉ cho tằm ăn lá dâu sạch sẽ, khô ráo, đảm bảo độ tươi ngon dinh dưỡng tốt nhất. Đặc biệt, giai đoạn trứng tằm, sau khi ấp nở được đưa vào một khu vực nuôi riêng với những tiêu chuẩn về môi trường khắt khe. Ở giai đoạn này thức ăn phải thái thành từng sợi mảnh và luôn đảm bảo độ tươi. Tằm hết độ tuổi 1, không cần phải thái lá dâu thành sợi mảnh nữa mà sử dụng máy cắt để thái lá to hơn. Từ độ tuổi thứ 2 trở đi, tằm ăn rất nhiều lá dâu (giai đoạn “tằm ăn rỗi”) nên phải liên tục bổ sung thức ăn cho tằm cả ngày đêm. Một điều quan trọng nữa đó là phải vệ sinh sạch sẽ khu nuôi, cho ăn đều đặn đồng thời phải sát sao trong quá trình nuôi để sớm phát hiện tằm có bị bệnh hay không để kịp thời xử lý.
Để nâng cao hiệu quả khi nuôi tằm, năm 2020, HTX đã mạnh dạn đầu tư 2 tỷ đồng xây dựng hệ thống nhà ươm và nuôi tằm hiện đại với hệ thống điều hòa kín tối ưu hóa môi trường cho tằm phát triển. Áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong chăn nuôi như trồng cây dâu giống cao sản thay thế cho giống cũ năng suất kém, đưa máy móc hiện đại vào quy trình làm đất, làm cỏ, máy thái dâu, lắp đặt hệ thống quạt thông gió, sử dụng máy điều hòa nhiệt độ, máy phun sương tạo độ ẩm, chuyển từ né tre sang né gỗ vuông, nuôi sàn xi măng, mua giống tằm ngoại,….Tằm được nuôi trong môi trường có điều hòa nhiệt độ, tránh được bất lợi do thời tiết mang lại. Từ đó tằm sinh trưởng phát triển tốt, giúp rút ngắn thời gian cắm né, kén thu được đảm bảo chất lượng và năng suất. Mô hình giúp tăng năng suất 2 tấn kén/ha/năm, mang lại lợi nhuận khoảng 150 triệu đồng/ha/năm.
Người dân sử dụng máy để cắt thái Dâu cho tằm
Việc áp dụng kỹ thuật đảm bảo sản phẩm sợi tơ tạo ra dai, bóng mịn đáp ứng mọi nhu cầu khắt khe của thị trường, góp phần đã mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới. Hiện nay, Công ty cổ phần dâu tằm tơ tại Yên Bái và các nhà máy ươm tơ tự động đã ký kết hợp đồng thu mua kén tằm của HTX.
Anh Nguyễn Ngọc Tấn, Giám đốc HTX cho biết: “Trước khi mới bắt đầu nuôi, chúng tôi đã nuôi tằm theo phương pháp truyền thống, hiệu quả kinh tế có nhưng chưa được cao. Từ sau khi áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật nhất là việc nuôi tằm trong nhà kín sử dụng máy điều hòa và máy tạo ẩm thì thấy sản phẩm đạt sản lượng và chất lượng cao, giá trị kinh tế mang lại cao hơn hẵn, con tằm ít dịch bệnh, kén tốt. Hiện tại tất cả sản phẩm kén tằm của HTX sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó, đầu ra ổn định”.
Đến nay, ngoài 7 thành viên HTX trồng dâu – nuôi tằm công nghệ cao Việt Tấn còn tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 25 lao động với thu nhập bình quân từ 5-6 triệu đồng/tháng và tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động thời vụ tại địa phương.
Nhờ thay đổi các tập quán cũ lạc hậu, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất HTX nông nghiệp trồng dâu – nuôi tằm công nghệ cao Việt Tấn đã mang lại hiệu quả cao, mở ra triển vọng mới trong việc khai thác tiềm năng đất đai, lao động, tạo thêm những sản phẩm mới (kén, tơ), góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương./.
Thái Thơm
