Với phương châm đồng hành cùng nhà nông, ở đâu có nông dân ở đó có khuyến nông, các tổ khuyến nông cộng đồng tại huyện Cẩm Xuyên được hình thành, đã phát huy vai trò là cầu nối hiệu quả giữa chính quyền, nhà khoa học và người dân, góp phần vào thành quả phát triển sản xuất nông nghiệp tại địa phương.

Nhằm nâng cao vai trò của khuyến nông cơ sở, cũng như việc thực hiện tiêu chí 13.2 trong xây dựng nông thôn mới, là một trong những tiêu chí quan trọng, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở các địa phương. Và đây cũng là phương thức tổ chức cho người nông dân phát triển sản xuất hiệu quả và bền vững nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống. Người nông dân sẽ không sản xuất riêng lẻ mà được khuyến khích tham gia vào hợp tác xã, liên kết với doanh nghiệp để cùng nhau tổ chức sản xuất, sơ chế, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương. Đó không những là cơ hội góp phần phát triển nâng cao đời sống của người dân mà còn là giải pháp để phát huy nội lực rất hiệu quả trong xây dựng nông thôn mới, bằng cách thông qua nhiều chính sách khuyến khích phát triển các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn như tổ hợp tác, hợp tác xã, sẽ góp phần khuyến khích kinh tế hợp tác ở nông thôn phát triển mạnh cả chiều rộng và chiều sâu.

Trong công tác khuyến nông cộng đồng, toàn huyện Cẩm Xuyên đã phân công nhiệm vụ từ cấp huyện đến cấp cơ sở, có trình độ đại học trở lên, thuộc các chuyên ngành về nông lâm ngư nghiệp, phát triển nông thôn… Hiện tại, toàn huyện có 20/23 tổ khuyến nông cộng đồng với 202 thành viên tham gia. Cơ chế chính sách cho hoạt động khuyến nông chủ yếu được phân bổ từ nguồn ngân sách cấp huyện, hàng năm hỗ trợ một số nội dung như tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ cốt cán và người dân, nâng cao năng lực, kiến thức về phát triển sản xuất nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, liên doanh liên kết có sự tham gia của tổ khuyến nông cộng đồng.

Tổ Khuyến nông cộng đồng cấp Trung ương, tỉnh, huyện tham quan học tập kinh nghiệm về mô hình trồng cây Dược liệu mang lại hiệu quả kinh tế

Các mô hình, chương trình, dự án khuyến nông đã góp phần hình thành phương thức tổ chức sản xuất mới, sản xuất hàng hóa, đa dạng hóa các loại hình sản xuất phù hợp với định hướng phát triển trong các giai đoạn như: Xây dựng mô hình sản xuất lúa hữu cơ liên kết với doanh nghiệp Hòa Lạc IEC, mô hình chăn nuôi lợn hữu cơ liên kết Tập đoàn Quế Lâm, liên kết với Công ty Đồng Giao, mô hình sản xuất rau theo hướng hữu cơ, phát triển mô hình kinh tế tổng hợp tuần hoàn, xây dựng sản phẩm và chuỗi cửa hàng OCOP tiêu thụ sản phẩm…Các mô hình trình diễn đã mang lại lợi ích trực tiếp cho người nông dân, ngoài ra còn tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động trong huyện, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn theo hướng bền vững. Bên cạnh đó, việc xây dựng các mô hình triển khai thực hiện nhân rộng cũng thường xuyên được quan tâm như mô hình nuôi lươn không bùn trong bể xi măng, mô hình trồng Dừa Xiêm lùn, mô hình nuôi Ốc bươu đen trong lồng, xây dựng cửa hàng tiêu thụ sản phẩm. Song song đó, việc xây dựng các mô hình, phối hợp thực hiện như: Dự án chăn nuôi hươu sao tập trung, mô hình sử dụng trùn quế xử lý chất thải chăn nuôi, phụ phế phẩm nông nghiệp nhằm phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, mô hình sản xuất lúa theo hướng giảm phát thải khí nhà kính, mô hình sản xuất lúa liên kết Công ty Cổ Phần Eco Nutrients Miền Trung, dự án “Nâng cao năng lực giám sát và thiết lập bản đồ phân bố Melioidosis trên lợn ở Việt Nam” tại Hà Tĩnh… Hàng năm, Trung tâm huyện phối hợp với các cơ quan, tổ chức và người dân ban hành và cấp trên dưới 1.000 tờ rơi, quy trình kỹ thuật; 02 – 03 phóng sự, tin bài; 03-04 cuộc hội thảo, hội nghị sơ kết, tổng kết năm có lồng ghép công tác khuyến nông cộng đồng. Tổ chức từ 18-20 cuộc với trên 1.300 lượt người tham dự tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật trên tất cả các lĩnh vực nông nghiệp, tuyên truyền, phổ biến chủ trương chính sách về nông nghiệp, nông dân và nông thôn; hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất cho các tổ chức, cá nhân.

Phối hợp với các tổ chức Hội ra mắt Chi hội Nông dân nghề nghiệp sản xuất Lúa hữu cơ tại thôn Bình Quang – xã Cẩm Bình

Nhìn chung các tổ khuyến nông cộng đồng bước đầu đã tham gia tư vấn kỹ thuật cho các mô hình kinh tế trên địa bàn, đặc biệt là tư vấn để thành lập các tổ, nhóm, câu lạc bộ phát triển kinh tế, tư vấn kết nối thị trường; có sự kết nối giữa các tổ chức, cá nhân phát triển kinh tế với tổ chức khuyến nông cấp huyện. Nhưng kết quả hoạt động chưa nhiều, chưa rõ nét do chưa phân tách được nội dung tư vấn kỹ thuật giữa tổ khuyến nông cộng đồng và ban khuyến nông cấp xã, các tổ khuyến nông cộng đồng chưa được bố trí các nguồn vốn, nguồn kinh phí để tổ chức hoạt động, chủ yếu đang phối hợp với ban khuyến nông xã thực hiện tư vấn kỹ thuật miễn phí. Kinh phí hoạt động cho công tác khuyến nông còn hạn chế, ngoài ra các chương trình, dự án, đề án do Sở Khoa học & Công nghệ, Sở Nông nghiệp &Phát triển nông thôn… cấp kinh phí còn chưa được nhiều.

Bên cạnh những kết quả đạt được, cũng có những mặt tồn tại, hạn chế sau, đó là: Đội ngũ cán bộ làm công tác khuyến nông cấp xã quá yếu, thiếu tâm huyết nhiệt tình, tính chủ động chưa cao, chủ yếu kiêm nhiệm, hợp đồng và bán chuyên trách nên khó khăn trong công tác tham mưu và triển khai thực hiện tại cơ sở…Ngoài ra, cơ sở vật chất, cơ chế chính sách cho hoạt động khuyến nông còn hạn chế, chưa có tính kích cầu, hỗ trợ, các chính sách có tầm vĩ mô thúc đẩy hoạt động khuyến nông còn hạn chế. Do đó, thời gian tới, cần tập trung tìm kiếm nguồn lực, xây dựng lộ trình phối hợp với các đơn vị và cần có định hướng rõ nét trong việc thực hiện công tác khuyến nông cộng đồng và phát triển sản xuất nông nghiệp tại huyện Cẩm Xuyên.

Tổ Khuyến nông cộng đồng là cánh tay nối dài của ngành nông nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dân phát triển sản xuất. Tại huyện Cẩm Xuyên, mặc dù còn nhiều khó khăn thách thức, nhưng từ khi các tổ khuyến nông cộng đồng được thành lập và đi vào hoạt động đã cho thấy đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Đây là minh chứng rõ nét cho việc áp dụng thành công mô hình khuyến nông cộng đồng vào thực tế sản xuất./.

 Vân Anh

Trung tâm Ứng dụng KHKT và BVCTVN huyện Cẩm Xuyên