Ngày 11/8/2017, tại huyện Hương Khê – tỉnh Hà Tĩnh, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh phối hợp với UBND huyện Hương Khê tổ chức hội thảo chuyên đề “Chuyển giao kỹ thuật khôi phục sinh trưởng, phát triển ổn định, tăng cường quá trình ra hoa, đậu quả và đề xuất giải pháp kỹ thuật phù hợp trong giai đoạn tiếp theo cho các vườn bưởi Phúc Trạch sau lũ”.
Ông Nguyễn Tuấn Thanh – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT; Ông Nguyễn Trí Hà – Chi cục trưởng Chi cục trồng trọt và BVTV; Ông Nguyễn Văn Việt – Phó chủ tịch UBND huyện Hương Khê và Ông Nguyễn Văn Trí – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đồng chủ trì hội thảo.
Tham dự hội thảo có 150 đại biểu, gồm đại diện các đơn vị Viện nghiên cứu rau quả; sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và PTNT; Chi cục Trồng trọt và BVTV; Lãnh đạo, các ban ngành thuộc UBND huyện Hương Khê; Lãnh đạo, hội nông dân, ban nông nghiệp và 5 hộ dân sản xuất bưởi Phúc Trạch giỏi tại 16 xã thuộc vùng chỉ dẫn địa lý bưởi cùng đơn vị Báo đài truyền hình huyện, tỉnh và một số doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực cây ăn quả, thuốc BVTV, phân bón trên địa bàn tỉnh.
Bưởi Phúc Trạch là cây ăn quả đặc sản bản địa, cây trồng chủ lực góp phần xóa đói, giảm nghèo tiến tới làm giàu cho nhiều nông hộ ở huyện Hương Khê và thực hiện thành công chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Tuy vậy, việc tổ chức sản xuất của người dân còn tự phát, quảng canh đầu tư thấp, chưa cân đối,… Nên cây trồng sinh trưởng kém, sâu bệnh phát sinh, gây hại mạnh, làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm bưởi.
Từ ngày 7/9 – 11/11/2016 huyện Hương Khê chịu ảnh hưởng nặng của 6 trận lũ, đặc biệt là trận lũ lụt kép từ 14 – 22/10 đã nhấn chìm hoàn toàn nhiều diện tích bưởi làm cây bị trôi, đổ, gãy khoảng 8,3% (150ha) ở vùng bãi ven sông, chân đồi và dọc khe suối. Cộng thêm đó là thời tiết cực đoan từ 7/9/2016 – 31/3/2017 có 14 đợt gió mùa đông bắc, 4 đợt áp thấp nhiết đới, 35 ngày âm u, 22 ngày nắng vào đầu chiều còn sáng sớm, chiều tối và đêm mưa phùn, sương mù dày. Tính đến hết tháng 12/2016 có khoảng 100ha bị chết (5,5%) chủ yếu ở những cây trồng mới do bệnh thối rễ xâm nhập làm cho bộ rễ, gốc bị thối. Đặc biệt, trong thời gian rễ hút không đủ nước, dinh dưỡng cây trồng khó thực hiện quá trình sinh lý, sinh hóa. Đến khi lứa hoa thứ 3 nở rộ (30/03/2017) có thêm 80ha bị chết và đến khi quả ổn định 20/05/2017 lại có thêm 70ha diện tích bị chết. Giai đoạn cây trồng ra hoa lại gặp phải nhiều đợt gió mùa đông bắc gây mưa làm nhiệt độ không khí giảm xuống 15 – 180C. Trong khi bộ rễ lại kém nên quá trình ra hoa, thụ phấn, thụ tinh và tạo quả diễn ra không hoàn toàn. Hoa rải rác nhiều lứa, chất lượng hoa kém, thời gian kéo dài, phấn ương, hoa nở rộ gặp phải gió mùa Đông Bắc, sâu, bệnh lại xuất hiện, gây hại làm cho quá trình hình thành quả khó khăn.
Trước thực trạng đó Sở Nông nghiệp và PTNT đã chỉ đạo Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh lựa chọn các giải pháp kỹ thuật khôi phục sinh trưởng, phát triển cho cây bưởi. Công tác chuyển giao tiến bộ kỹ thuật tiến hành vào nhiều giai đoạn, cụ thể: Giai đoạn cây bưởi phân hóa mầm hoa (cuối năm 2016), khi cây chưa ra hoa (đầu năm 2017), cây bưởi ra hoa, thụ phấn, thụ tinh (từ đầu tháng 2 đến đầu tháng 4/2017) và sau khi tắt hoa, quả non ổn định (từ 10/4 đến 31/5/2017). Quá trình chuyển giao được tiến hành theo nhiều phương pháp: Từ tổ chức tập huấn trên lý thuyết đến thực tiễn bằng cách “cầm tay chỉ việc”; thông qua hệ thống truyền thanh, truyền hình,và đặc biệt là tư vấn qua điện thoại bất cứ thời gian nào khi người dân có vướng mắc trong quá trình thực hiện…Qua đó đã đánh giá khá đầy đủ thực trạng các vườn bưởi sau lũ, quá trình ra hoa, đậu quả; Theo dõi, đánh giá điều kiện khí hậu thời tiết cực đoan ảnh hưởng đến cây bưởi Phúc Trạch trong giai đoạn tái tạo mầm hoa, ra hoa, đậu quả; Xây dựng, hoàn thiện tài liệu kỹ thuật để khôi phục, sinh trưởng, phát triển và tăng cường quá trình ra hoa, đậu quả của các vườn bưởi Phúc Trạch sau lũ lụt; Chuyển giao đồng bộ các TBKT cho 85% nông hộ trồng bưởi; Trình diễn kết quả phục hồi sinh trưởng phát triển cho 0,7ha trồng mới và 2,3 ha cây bưởi ra hoa, đậu quả bình thường cho 4 xã Hương Thủy, Hương Giang, Gia Phố, Hương Trạch và nhân rộng hơn 200 ha tại 16 xã vùng bưởi. Kết quả đã góp phần phục hồi sinh trưởng phát triển, ra hoa đậu quả bình thường cho 35% diện tích cho quả (khoảng 300ha) và 35% diện tích chưa cho quả (190ha) phục hồi chưa hoàn toàn 45% diện tích (khoảng 630ha). Duy trì khả năng đậu quả bình quân và bằng 60 – 70% năm 2016.
Kết luận hội thảo ông Nguyễn Tuấn Thanh – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT đã đánh giá cao những kết quả đã triển khai thực hiện để có được những vườn bưởi như hôm nay. Tuy nhiên, để khắc phục giảm thiểu thiệt hại do thời tiết cực đoan gây ra cho cây bưởi Phúc Trạch và phục hồi tối đa diện tích bưởi hiện có, cần phải tiếp tục chuyển giao TBKT khôi phục sinh trưởng phát triển của các vườn bưởi Phúc Trạch bị ảnh hưởng nặng do lũ lụt gây ra. Để có những giải pháp kỹ thuật chính xác phục vụ cho sản xuất bưởi lâu dài ở vùng lũ cần tập trung nghiên cứu sâu về tình hình thời tiết cực đoan cuối năm 2016 đầu năm 2017 đã ảnh hưởng đến sản xuất bưởi Phúc Trạch. Cần quy hoạch vùng sản xuất hợp lý, cơ cấu đầy đủ hạ tầng sản xuất, quản lý sản phẩm đầu vào để bưởi Phúc Trạch thành vùng hàng hóa tập trung đảm bảo chất lượng tốt./.
Thái Thơm
