Trong xây dựng Nông thôn mới, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) được xác định là hướng đi quan trọng nhằm phát huy lợi thế địa phương, nâng cao thu nhập cho người dân. Những năm gần đây, Hà Tĩnh đã tập trung đẩy mạnh chế biến sâu, hướng đến nâng tầm chất lượng và thương hiệu sản phẩm OCOP, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu, góp phần thúc đẩy kinh tế nông thôn bền vững.
Tại HTX hươu sao Ngọc Linh ở xã Sơn Giang, ngoài việc xây dựng trang trại chăn nuôi an toàn dịch bệnh đảm bảo duy trì đàn hươu khai thác nhung trên 100 con. Hàng năm, HTX còn liên kết thu mua trên 50 kg nhung từ các hộ chăn nuôi trên địa bàn để chế biến sản phẩm. Ông Nguyễn Văn Thắng – Giám đốc HTX Hươu sao Ngọc Linh, xã Sơn Giang, huyện Hương Sơn cho biết: Nhận thấy tiềm năng nghề chăn nuôi hươu ngày càng rộng mở. Ngoài phát triển trang trại chăn nuôi hươu lấy nhung, chúng tối đã mạnh dạn đầu tư các máy móc và áp dụng khoa học công nghệ để chế biến sâu các sản phẩm từ hươu sao. Đến nay, HTX đã có 2 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao đó là rượu nhung hươu và cao xương hươu được đông đảo khách hàng tin tưởng lựa chọn. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục đa dạng hóa thêm các sản phẩm chế biến sâu như bột nhung hươu, nhung hươu thái lát, … và quan tâm mẫu mã, chất lượng đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của người tiêu dùng.
2 sản phẩm rượu nhung hươu và cao xương hươu Ngọc Linh được đông đảo khách hàng tin tưởng lựa chọn.
Không chỉ có nhung hươu, nhiều sản phẩm ở Hà Tĩnh sau khi được công nhận đạt chuẩn OCOP đã có bước phát triển vượt bậc về cả chất lượng lẫn doanh thu, góp phần dịch chuyển cơ cấu kinh tế ở các xã nông thôn mới. Nhiều chủ cơ sở OCOP trên địa bàn tỉnh đã chuyển từ việc bán nông sản thô sang chế biến sâu, tạo ra các sản phẩm có giá trị cao hơn. Như tại Công ty TNHH Khoa học và công nghệ An Phát, xã Việt Tiến, huyện Thạch Hà, từ những hạt gạo đơn thuần, Công ty đã đầu tư máy móc, áp dụng khoa học công nghệ chế biến và phát triển đa dạng các sản phẩm.
Chị Phan Thị Hào- Phó Giám đốc Công ty TNHH Khoa học và công nghệ An Phát cho biết: Ngoài sản phẩm Bột gạo lứt An Phát đã xây dựng thương hiệu thành công và được công nhận sản phẩm đạt OCOP 3 sao, năm 2024, công ty tiếp tục đầu tư dây chuyền sản xuất đồng bộ để chế biến thêm các sản phẩm khác như Trà gạo lứt, cốm gạo lứt,… Trong đó, sản phẩm trà gạo lứt Omega An Phát được công nhận sản phẩm đạt OCOP 4 sao. Sau khi sản phẩm đạt chuẩn OCOP, mức tiêu thụ sản phẩm tăng lên rõ rệt. Nếu như trước đây doanh thu mỗi năm bình quân 3-4 tỷ đồng thì nay lên 10 tỷ đồng/năm, sau khi trừ chi phí đem lại lợi nhuận 1,5-2 tỷ đồng/năm. Không chỉ đem lại lợi nhuận cao mà còn tạo công ăn việc làm cho khoảng 3-5 lao động thường xuyên và hàng chục lao động thời vụ tại địa phương.
Mỗi năm, Công ty TNHH Khoa học và công nghệ An Phát liên kết thu mua hàng trăm tấn nguyên liệu, tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương.
Từ một hộ sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ, chị Phạm Thị Hoa ở xã Cương gián, huyện Nghi Xuân nhận thấy trên địa bàn có tiềm năng về nguồn nguyên liệu, nhưng bà con mới dừng lại ở phương pháp sản xuất truyền thống, dựa vào kinh nghiệm và công cụ thô sơ, sản phẩm tạo ra còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, chị đã mạnh dạn thành lập HTX, kêu gọi các thành viên cùng góp vốn thay đổi phương thức sản xuất hiện đại, vừa tập trung chế biến sâu, vừa đa dạng các sản phẩm, đồng thời hướng tới đảm bảo chất lượng đáp ứng thị trường. Năm 2020, hai dòng sản phẩm chính là tôm nõn và cá ngần sấy khô của HTX đạt chuẩn OCOP 3 sao. Không dừng lại ở đó, nhờ cải tiến quy trình sản xuất nên chất lượng sản phẩm ngày càng nâng cao, mẫu mã bao bì đẹp, dễ vận chuyển và bảo quản được thời gian dài. Tháng 10/2024, sản phẩm tôm nõn khô Hoa Linh Chi tiếp tục được nâng hạng thành sản phẩm OCOP 4 sao. Theo như chị Phạm Thị Hoa – giám đốc HTX hoa linh chi chia sẻ, từ khi sản phẩm đạt chuẩn OCOP, thị trường sản phẩm tôm nõn khô hoa linh chi ngày càng mở rộng, không chỉ trong nước mà còn vươn ra một số nước thông qua con đường con em đi xuất khẩu lao động. Cụ thể, trong vài năm gần đây, mức thu mua tôm nguyên liệu tăng lên rõ rệt, trên 20 tấn/năm, cho ra 2 tấn tôm sản phẩm, đem lại doanh thu gần 3 tỷ đồng, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt khoảng 550 – 600 triệu đồng.
Nhờ đầu tư công nghệ máy móc hiện đại, sản phẩm tôm nõn Hoa Linh Chi đã không chỉ có chỗ đứng vững vàng thị trường trong nước mà còn có mặt ở nhiều nước khác.
Với sự đầu tư máy móc, thiết bị sản xuất và thay đổi tư duy sản xuất kinh doanh từ các cơ sở, nhiều sản phẩm OCOP đã có sự chuyển biến tích cực về c hất lượng, bao bì nhãn mác, bộ nhận diện thương hiệu… Đặc biệt, một số doanh nghiệp, HTX, cơ sở đã linh hoạt tìm hướng xuất khẩu sản phẩm để nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập. Qua thực tế, phần lớn các sản phẩm đăng ký đánh giá phân hạng sản phẩm OCOP thời gian gần đây là các sản phẩm chế biến và chế biến sâu thay vì bán hàng nông sản, nguyên liệu thô. Việc chế biến sâu không chỉ giúp sản phẩm OCOP “lên đời”, mà còn tạo thêm nhiều việc làm cho lao động nông thôn, góp phần quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.
Ông Nguyễn Trường Giang – Trưởng phòng Nghiệp vụ Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Hà Tĩnh cho biết: Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện, chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP bước đầu đạt được những kết quả quan trọng, tạo sức lan toả, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, gia tăng giá trị sản phẩm. Lũy kế đến nay, toàn tỉnh Hà Tĩnh đã công nhận 396 sản phẩm OCOP, trong đó có 314 sản phẩm còn hiệu lực chứng nhận OCOP (gồm 15 sản phẩm 4 sao, 299 sản phẩm 3 sao). Hiện 100% sản phẩm OCOP đã lên sàn thương mại điện tử của tỉnh, 40% sản phẩm đã có mặt trên các sàn thương mại điện tử lớn như Soope, lazara, tiktoc; 5% sản phẩm có mặt trong các siêu thị lớn, có 7 sản phẩm xuất khẩu. Từ chế biến sâu nâng cao chất lượng sản phẩm nên đến nay lượng tiêu thụ các sản phẩm cũng đã tăng lên 14%. Các cơ sở OCOP đã tạo việc làm cho hơn 2.000 lao động trực tiếp và hàng ngàn lao động gián tiếp, góp phần phát triển kinh tế của địa phương. Tuy nhiên, để sản phẩm OCOP vươn xa hơn, đòi hỏi các chủ thế không ngừng nghiên cứu, sáng tạo đầu tư chế biến sâu, nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
Dù vẫn còn những khó khăn, hạn chế, nhưng có thể thấy chương trình OCOP được triển khai trên toàn tỉnh đã có tác động tích cực đến phát triển kinh tế nông thôn, góp phần vào việc xây dựng nông thôn mới ở mỗi địa phương. Việc đẩy mạnh chế biến sâu, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm OCOP không chỉ là hướng đi tất yếu trong nền kinh tế thị trường mà còn là cách để Hà Tĩnh giữ gìn bản sắc, phát huy giá trị nông sản địa phương, đồng thời mở rộng cơ hội hội nhập. Mỗi sản phẩm OCOP chất lượng, mỗi thương hiệu uy tín sẽ là viên gạch vàng góp phần xây dựng một nông thôn Hà Tĩnh giàu đẹp, văn minh và phát triển bền vững.
Minh Tuấn
