Những năm gần đây, trám đen Hà Tĩnh đã trở thành món ăn đặc sản được nhiều người biết đến và nhiều địa phương đã xây dựng sản phẩm OCOP từ quả nên trám đen đã ngày càng nâng cao giá trị. Vào khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 9 (âm lịch) hàng năm, người dân miền sơn cước phía Tây Hà Tĩnh lại phấn khởi bước vào mùa thu hoạch trám đen.
Cây Trám đen là cây gỗ lớn, kích thước cao trung bình 25-30 m, đường kính thân có thể tới 90cm. Trước đây những cây trám mọc tự nhiên có những cây trám đen hàng chục năm tuổi, thân to một người ôm không xuể, cành lá sum suê, chi chít với những quả đen nhánh. Trong những năm gần đây giá trị từ quả trám mang lại cao nên nhiều hộ gia đình đã quy hoạch đầu tư trồng nhiều hơn. Quả trám đen có hình thoi, 2 đầu nhọn, màu tím thẫm, thịt màu đỏ vàng, trong hạt có nhân trắng ngần. Trám đen gồm hai loại là trám nếp và trám tẻ; trám nếp ngọt, bùi, thịt mềm dẻo, còn trám tẻ thì giòn và cứng hơn. Quả trám chín có vị bùi, ngậy, béo, kích thích vị giác rất lạ miệng nên được mọi người coi như đặc sản của một loại rau quả sạch. Quả trám đen chín có thể chế biến được nhiều món ăn độc đáo, hương vị dân dã như: trám muối, om xổi chấm mắm ruốc, trám nhồi thịt, xôi trám, trám om chuối, trám kho thịt, cá… Quả trám đen gần đây được săn lùng như một món ăn đặc sản. Cũng chính vì vậy, mà nhiều gia đình còn giữ được những cây trám này đã có thêm một nguồn thu nhập đáng kể.
Nông dân phấn khởi vì năm nay trám được mùa, được giá
Cây trám đen được trồng tập trung nhiều tại các xã như: Sơn Tiến, Tứ Mỹ, Hương Sơn,… (tỉnh Hà Tĩnh), trám đen dễ trồng, thích hợp với khu vực đồi núi, nên được xem là cây phát triển kinh tế khá tại địa phương miền sơn cước. Thời điểm này, các xã ở miền sơn cước phía Tây Hà Tĩnh đang hối hả vào vụ thu hoạch trám đen, có nhiều hộ gia đình thu hàng chục triệu đồng từ mỗi cây trám.
Bà Phan Thị Thanh (xã Tứ Mỹ, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “ Gia đình có 4 cây trám đen, những cây này có tuổi đời từ 20 – 30 năm, hiện đã bước vào thời điểm thu hoạch chính vụ. Mỗi kg trám ngon (loại 1) được bán với giá từ 100 -130.000 đồng/kg, trám năm nay sai quả. Quả trám ngày càng dễ tiêu thụ, được thương lái tìm đến tận vườn thu mua chứ gia đình không phải mang đi chợ bán”.
Những cây trám đen càng lâu năm càng cho quả nhiều, nhiều hộ gia đình có thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi vụ thu hoạch.
Trám là loại hoa quả sạch, trồng và chăm sóc thì rất dễ, nhưng để chờ đợi đến ngày thu hoạch trám thì không phải đơn giản. Nếu đất tốt, cây trám từ khi trồng đến khi cho quả mất khoảng 7 – 8 năm, còn đất xấu thì 9 – 10 năm. Khi trám chín, thương lái sẽ đến thu hoạch, thường các hộ dân bán và làm quà cho người thân.
Theo những người trồng trám cho biết, sản lượng trám tùy thuộc vào tuổi đời của mỗi cây. Cây càng lâu năm thì càng sai quả, có cây cho 1 – 1,5 tạ quả. Tính ra, mỗi năm, mỗi hộ trồng trám thu về vài chục triệu đồng từ trám đen, tùy số lượng cây nhiều hay ít.
Ông Nguyễn Văn Minh (thợ hái trám thuê), chia sẻ: “Nghề hái trám không phải là công việc dễ dàng bởi cây trám to, cao, thân rất giòn, dễ gãy, quả trám lại nhỏ vươn ra ngoài rất khó hái. Tuy nhiên, sau nhiều năm làm nghề, bản thân tôi đã quen dần và có nhiều kinh nghiệm nên mọi việc cũng khá thuận lợi. Những chùm trám trên cao tôi thường phải dùng sào và vợt để hái đảm bảo”.
Qủa trám đen trở thành món ăn đặc sản, được nhiều người ưa chuộng.
Quả trám ngày càng dễ tiêu thụ, được thương lái tìm đến tận vườn thu mua. Món trám đen từ xưa vốn quen thuộc với người dân thôn quê, nay đã trở thành món ăn đặc sản hấp dẫn mà người dân thành thị muốn tìm mua để thưởng thức. Chúng tôi thường mua quả cả cây của người nông dân, sau đó thuê người để hái và thu gom lại.
Tại xã Hương Sơn có vùng được mệnh danh là “thủ phủ” trám đen, có khoảng 180 hộ dân trồng trám (chủ yếu trám nếp) với hơn 500 gốc, vào mùa thu hoạch mỗi hộ có thể thu nhập từ 10 đến 30 triệu đồng. Mỗi năm thu hoạch một mùa vào khoảng từ giữa tháng 7 đến tháng 9 âm lịch. Những cây trám đen đã mang thu nhập khá ổn định cho các hộ dân, những năm thời tiết khắc nghiệt số lượng cây trám đậu quả ít nhưng mỗi hộ vẫn thu về được nguồn thu nhập ổn định./.
Trần Hà
