Giữa vùng quê thuần nông xã Đức Thịnh (tỉnh Hà Tĩnh), mô hình chăn nuôi lợn theo hướng tuần hoàn khép kín của gia đình Anh Phan Văn Quang đang thu hút sự quan tâm của nhiều người. Với quy mô từ 90 đến 100 con lợn các loại. Anh Quang không chỉ chủ động được con giống, nguồn thức ăn, chất độn chuồng mà còn từng bước tạo dựng chuỗi sản xuất bền vững, giảm ô nhiễm môi trường và mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Bắt đầu nuôi lợn từ năm 2018 với vài con nái sinh sản, vài con lợn thịt, Anh Quang nhận ra rằng nếu cứ chăn nuôi nhỏ lẻ, phụ thuộc vào thức ăn công nghiệp và không xử lý tốt chất thải thì hiệu quả sẽ rất thấp, dễ bị rủi ro dịch bệnh. Với phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, phát triển bền vững, tận dụng tối đa phụ phẩm, chất thải để quay vòng, giảm chi phí sản xuất, anh từng bước hình thành mô hình chăn nuôi lợn khép kín trên nền tảng thực tiễn nông hộ.

Đàn lợn thịt được nuôi trên nền đệm lót sinh học tại trang trại ở xã Đức Thịnh (Hà Tĩnh), vừa đảm bảo vệ sinh chuồng trại, vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường

Trước đây, cũng như nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ khác trong xã, gia đình anh từng nuôi lợn theo phương pháp truyền thống, chuồng trại đơn sơ, chưa có biện pháp xử lý chất thải hiệu quả nên môi trường xung quanh thường xuyên bị ảnh hưởng bởi mùi hôi, nước thải, ruồi muỗi. Tuy nhiên, sau khi được tham quan, học hỏi một số mô hình tiên tiến có sử dụng đệm lót sinh học, anh Quang đã mạnh dạn thay đổi phương thức chăn nuôi.

Việc áp dụng đệm lót sinh học – sử dụng các loại vật liệu như mùn cưa, trấu, rơm băm nhỏ kết hợp men vi sinh – đã giúp phân giải chất thải ngay tại chuồng, giảm mùi hôi, hạn chế dịch bệnh, đồng thời tiết kiệm công lao động. Từ môi trường sống sạch sẽ, khô thoáng, đàn lợn phát triển khỏe mạnh, tăng trọng nhanh, chất lượng thịt tốt hơn. Đây chính là bước ngoặt quan trọng giúp anh Quang định hình mô hình chăn nuôi tuần hoàn khép kín như hiện nay.

Chuồng trại được xây dựng trên nền đất cao, thoáng, có hệ thống che chắn mùa hè mát mẻ, mùa đông ấm áp. Mỗi ô chuồng đều sử dụng đệm lót sinh học với độ dày từ 30–40cm bằng mùn cưa, trấu, rơm băm nhỏ kết hợp với chế phẩm vi sinh để phân giải chất thải. Lợn thải ra được phân hủy ngay tại chuồng, giảm hẳn mùi hôi, ít ruồi muỗi, không cần phải dọn chuồng thường xuyên. Đây là yếu tố quan trọng giúp vật nuôi khỏe mạnh, ít bệnh, giảm công chăm sóc.

Thức ăn cho lợn cũng được anh tận dụng từ phụ phẩm trong vườn nhà như chuối cây băm nhỏ, rau, bèo, cám ngô trộn men vi sinh… Nhờ cách làm này, chi phí thức ăn giảm đến 30–40% so với nuôi bằng cám công nghiệp. Phân sau khi được ủ hoai từ nền đệm lót sinh học tiếp tục được sử dụng để bón cho vườn cây ăn quả, rau màu – tạo thành một vòng tuần hoàn khép kín không thải ra môi trường. Nước rửa chuồng cũng được xử lý qua bể lắng kết hợp men sinh học để tưới cây.

Hiện nay, trang trại của anh Quang đã được mở rộng với quy mô lớn hơn, duy trì ổn định đàn lợn gồm 10 con nái sinh sản, 1 con đực giống và từ 90 đến 100 con lợn thịt các lứa tuổi. Việc nuôi gối đầu giúp trang trại luôn có sản phẩm cung ứng quanh năm, đáp ứng nhu cầu thị trường ổn định.

Với 10 nái, trung bình mỗi năm anh thu được 170 – 185 con lợn con, trong đó một phần bán cho các hộ chăn nuôi trong và ngoài xã với giá hợp lý, phần còn lại để lại nuôi thịt. Nhờ chủ động được con giống, anh không chỉ giảm chi phí mua vào mà còn nâng cao khả năng kiểm soát chất lượng đàn.

Mỗi năm, trang trại xuất bán từ 6 – 7 lứa lợn thịt, mỗi lứa khoảng 25 – 30 con, trọng lượng đạt 100 – 110kg/con. Giá bán dao động từ 65.000 – 70.000 đồng/kg, phù hợp với mặt bằng thị trường và được thương lái ưu tiên thu mua tận nơi nhờ chất lượng thịt tốt, an toàn, truy xuất được nguồn gốc.

Nhờ tận dụng tốt phụ phẩm nông nghiệp, chủ động khâu giống và thức ăn, áp dụng quy trình nuôi khép kín an toàn sinh học, anh Quang đã tối ưu hóa chi phí sản xuất. Bình quân mỗi con lợn thịt mang lại lãi ròng từ 2 – 2,5 triệu đồng, tổng thu nhập từ mô hình đạt khoảng 200 – 250 triệu đồng mỗi năm – con số ấn tượng đối với hộ chăn nuôi quy mô nông hộ trong bối cảnh giá cả nhiều biến động hiện nay.

Mô hình nuôi lợn tuần hoàn khép kín của hộ dân ở xã Đức Thịnh (Hà Tĩnh) phát triển ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế rõ nét

Nhờ tận dụng tốt phụ phẩm nông nghiệp sẵn có tại địa phương, áp dụng đệm lót sinh học giảm thiểu chi phí vệ sinh chuồng trại, không phải thuê lao động chăm sóc, chi phí đầu vào được anh kiểm soát chặt chẽ. Sau khi trừ các khoản chi phí thức ăn, thuốc men, điện nước…, mỗi con lợn thịt mang lại mức lãi từ 2,5 – 3 triệu đồng. Tính chung, thu nhập từ mô hình đạt khoảng 120 – 150 triệu đồng mỗi năm – một kết quả khả quan đối với hộ chăn nuôi quy mô vừa, nhất là trong điều kiện giá cả vật tư đầu vào và đầu ra luôn có nhiều biến động như hiện nay.

Điều đáng nói là toàn bộ quy trình nuôi, anh đều áp dụng theo nguyên tắc an toàn sinh học: từ khâu cách ly, sát trùng chuồng trại đến tiêm phòng, vệ sinh dụng cụ. Chuồng trại được vệ sinh định kỳ bằng vôi bột và chế phẩm vi sinh, hạn chế tối đa sử dụng kháng sinh để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Nhờ vậy, trong nhiều năm liền, đàn lợn của gia đình không xảy ra dịch bệnh lớn, không gây ô nhiễm môi trường và luôn được thương lái tìm đến thu mua tận nơi.

Anh Quang chia sẻ: “Ban đầu tôi cũng lo vì mô hình nuôi theo kiểu cũ chi phí cao mà rủi ro lớn. Nhưng nhờ tìm hiểu kỹ thuật, chủ động thức ăn, dùng đệm lót sinh học và ứng dụng tuần hoàn, tôi thấy nuôi lợn trở nên nhàn hơn, hiệu quả rõ rệt. Không chỉ có lãi mà còn bảo vệ môi trường, người xung quanh không ai phàn nàn chuyện mùi hôi như trước nữa”.

Từ thực tế đó, thời gian gần đây nhiều người dân trong xã Đức Thịnh đã đến tham quan, học hỏi mô hình của anh Quang. Một số hộ đã mạnh dạn áp dụng quy trình đệm lót sinh học, tận dụng chất thải làm phân bón cho cây trồng, từ đó góp phần hình thành mô hình sản xuất tuần hoàn trong khu dân cư.

Có thể nói, trong bối cảnh giá cả vật tư đầu vào tăng cao, biến đổi khí hậu và dịch bệnh diễn biến khó lường, chăn nuôi theo hướng tuần hoàn, khép kín như mô hình của gia đình anh Quang là một hướng đi tất yếu và cần được nhân rộng. Không chỉ tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, giảm thiểu ô nhiễm, mô hình này còn thể hiện cách làm nông nghiệp thông minh, gắn với phát triển kinh tế xanh, bền vững ở nông thôn./.

Phan Thao