Thời gian qua, thực hiện đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhiều hộ dân ở xã Sơn Tiến, Hương Sơn, Hà Tĩnh đã mạnh dạn đưa cây hoa thiên lý vào trồng tại vườn hộ vừa đem lại giá trị kinh tế cao gấp 3 – 4 lần so với loại cây trồng khác vừa tạo cảnh quan môi trường xanh đẹp tại vườn hộ.

Là xã có lợi thế về đất đai, lao động và cả về vị trí nằm sát cạnh với tỉnh Nghệ An, có hệ thống giao thông thuận tiện nên những năm gần đây việc phát triển các sản phẩm nông nghiệp hàng hóa đã được xã đầu tư phát triển. Việc lựa chọn đối tượng cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện thỗ nhưỡng, khí hậu cũng như nhu cầu thị trường là hết sức cần thiết. Qua quá trình triển khai thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới về chỉnh trang vườn hộ, xây dựng vườn mẫu xã đã định hướng bà con phát triển các mô hình trồng cây hoa thiên lý. 

Thiên lý là loại cây dây leo dể trồng, lá hình tim, hoa mọc thành chùm, lúc nở có màu vàng xanh và thoang thoảng hương về đêm, theo kinh nghiệm dân gian, hoa thiên lý có giá trị dinh dưỡng cao và có tác dụng chữa bệnh, là món ăn thơm ngon, bổ dưỡng, cây có khả năng kháng bệnh cao, hầu hết không phải sử dụng thuốc bảo về thực vật. Thông thường thiên lý cho nhiều hoa nhất từ tháng tháng 3 đến tháng 9, mỗi năm trung bình thu hoạch khoảng 6 – 7 tháng.

Hoa Thiên lý đã bén duyên trên đất Sơn Tiến được khoảng 8-9 năm trở lại đây và đến nay có khoảng 160 hộ trồng với diện tích đạt khoảng 7ha, có khoảng 40 hộ trồng trên 1 sào, có những hộ trồng từ 4 đến 5 sào. Về với Sơn Tiến những ngày này chúng ta sẽ thấy bà con đang nhộn nhịp bước vào mùa vụ thu hoạch hoa thiên lý, hầu như ngày nào trong thời điểm này các hộ dân cũng thu hái hoa để bán. Những vườn hoa thiên lý tỏa hương thơm ngào ngạt, làm ngây ngất lòng người.

Chúng tôi đến thăm hộ gia đình chị Nguyễn Thị Lục, Thôn Vực Rồng, tay đang thoăn thoắt thu hái hoa chị phấn khởi nói: “Gia đình tôi năm nay trồng hơn 4 sào cây thiên lý, trước đây vào mùa này chúng tôi thường canh tác các loại cây như ngô, đậu xanh, nhưng đây là đất đồi nên hầu hết cây trồng khó phát triển và năng suất không cao nhưng những năm gần đây khi đưa cây thiên lý về trồng thì tôi thấy đây là loại cây hợp với đất đồi khô, đồng thời việc trồng và chăm sóc cây thiên lý đỡ vất vả hơn cây màu khác và đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn hẵn. Thời điểm này là mùa thu hoạch hoa nên mỗi ngày gia đình tôi hái được 30 – 40kg hoa, bán giá tại vườn hiện tại từ 30.000 – 35.000 đồng/kg, có những thời điểm lên đến 60.000 – 70.000 đồng/kg. Hoa thiên lý chứa nhiều dinh dưỡng, dể chế biến, dể ăn nên các thương lái vào tận nhà để thu mua. Nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, cây thiên lý đã cho gia đình thu nhập khá”.

 Bà Nguyễn Thị Lục thu hái hoa thiên lý mỗi ngày

Ông Phan Vui, thôn Tân Tiến, xã Sơn Tiến hồ hởi cho biết: “Đã hơn 5 năm bén duyên với trồng cây thiên lý, nhưng năm nay được mùa được giá, người nông dân phấn khởi vô cùng. Nhà tôi trồng 5 sào, mỗi ngày hái được khoảng 5-6 yến, bán với giá từ 35.000 – 45.000đồng/kg cho thu nhập gần 1,5 – 1,7 triệu đồng. Nhà trồng diện tích lớn có thể hái được 1tạ/ngày, thu nhập 3 – 4 triệu đồng/ngày. Nếu cứ cái đà này, đời sống của người dân nơi đây ngày càng khởi sắc”.

Lãnh đạo xã Sơn Tiến kiểm tra mô hình hoa thiên lý

Ông cho biết thêm: “Việc trồng hoa thiên lý cần đảm bảo làm giàn tốt, vững chắc để cây leo bám lâu dài và phát triển tốt, giàn được cắm cột cố định, phía trên giàn giăng dây kẽm hoặc thép loại lớn để tạo độ vững chắc cho giàn. Dưới đất, đắp các mô nhỏ rồi cho tro trấu, phân bò, rơm khô, để cây thiên lý phát triển tươi tốt và luôn giữ ẩm và dinh dưỡng được cho cây. Nhân giống hoa thiên lý cũng khá đơn giản, chỉ cần chọn phần dây không quá già hay quá non, cắt thành đoạn dài chừng 7 – 10cm, sau đó phun thuốc kích thích ra rễ rồi khoanh tròn phần gốc trước khi đặt hom xuống đất, phần trên giữ lại 2 – 3 mắt lá”.

Trao đổi với chúng tôi – Ông Hoàng Huy Hiệu, phó chủ tịch UBND xã Sơn Tiến cho biết: “Chính quyền địa phương đã không ngừng nỗ lực đồng hành cùng bà con trên địa bàn xã đưa các loại cây trồng phù hợp về để vừa thực hiện thành công việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng vừa xây dựng vườn mẫu trong thực hiện tiêu chí xây dựng nông thôn mới và cái quan trọng nhất là nâng cao thu nhập cho các hộ sản xuất và phát triển kinh tế hộ bền vững. Trong thời gian tới xã tiếp tục tuyên truyền đến nhiều hộ dân tham gia sản xuất hơn và hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật để định hướng phát triển cây thiên lý thành cây hàng hóa cung ứng thị trường được đảm bảo cả về số lượng và chất lượng”.

Quỳnh Nga