Chuyển đổi số Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm hiện đại hóa nông nghiệp, tăng năng suất, giảm chi phí và thúc đẩy phát triển bền vững. Đây là sự tích hợp công nghệ số vào các hoạt động nông nghiệp, từ sản xuất, chế biến đến quản lý, thương mại và tiếp cận thị trường.
Ngày 24/12/2024, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã ban hành Quyết định số 4702/QĐ-BNN-CĐS về việc Ban hành Kế hoạch Chuyển đổi số năm 2025, với mục đích thúc đẩy Chuyển đổi số (Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số) của Bộ năm 2025 và giai đoạn 2026-2030; nâng xếp hạng Bộ chỉ số đánh giá chuyển đổi số của Bộ năm 2025 (DTI), và góp phần vào giải pháp nâng xếp hạng Bộ chỉ số cải cách hành chính của Bộ năm 2025 (Par Index); hình thành bước đầu kho dữ liệu số nông nghiệp phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành dựa trên dữ liệu.
Kế hoạch cũng phân công các nhóm nhiệm vụ cho các phòng, ban, đơn vị trực thuộc Bộ tổ chức thực hiện, gồm 03 nhóm: (1) các nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Uỷ ban quốc gia về chuyển đổi số giao hoặc phối hợp với các bộ, ngành khác; (2) các nhiệm vụ, nội dung chuyển đổi số chung tất cả các cơ quan, đơn vị thực hiện; (3) các nhiệm vụ, dự án xây dựng nền tảng số, hệ thống thông tin, phần mềm và các cơ sở dữ liệu riêng do các cơ quan, đơn vị chủ trì thực hiện.
Như vậy, trên cơ sở Kế hoạch Chuyển đổi số năm 2025, Bộ Nông nghiệp và PTNT tập trung vào các nội dung trọng tâm như: Xây dựng hệ thống dữ liệu số ngành nông nghiệp nhằm tạo lập cơ sở dữ liệu đất đai, cây trồng, vật nuôi và thủy sản để quản lý hiệu quả và đưa ra các chính sách kịp thời; Ứng dụng công nghệ số trong sản xuất để sử dụng công nghệ IoT, AI, Blockchain và cảm biến thông minh để giám sát quá trình sản xuất, tối ưu hóa tài nguyên, quản lý chuỗi cung ứng; Thúc đẩy thương mại điện tử giúp hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp tham gia các sàn thương mại điện tử, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản.
Chuyển đổi số mang lại lợi ích to lớn trong sản xuất nông nghiệp.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp có thể ứng dụng vào quản lý đất đai và cây trồng như ứng dụng GIS và vệ tinh để theo dõi diện tích canh tác, dự báo khí hậu, và quản lý cây trồng theo thời gian thực; ứng dụng vào lĩnh vực Chăn nuôi và thủy sản nhằm sử dụng cảm biến thông minh để kiểm soát chất lượng thức ăn, môi trường sống và theo dõi sức khỏe vật nuôi; đồng thời, ứng dụng vào trong hậu cần và chế biến, như việc sử dụng Blockchain giúp truy xuất nguồn gốc nông sản, đảm bảo minh bạch và nâng cao giá trị sản phẩm.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp sẽ mang lại lợi ích to lớn trong việc nâng cao năng suất với việc giảm lãng phí tài nguyên và tối ưu hóa các quy trình sản xuất; giúp tăng khả năng cạnh tranh bằng việc mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là xuất khẩu, thông qua các nền tảng số; hay giúp bảo vệ môi trường thông qua việc áp dụng các giải pháp công nghệ xanh, giảm thiểu khí thải và ô nhiễm. Tuy nhiên, việc thực hiện Chuyển đổi số trong nông nghiệp cũng gặp không ít các thách thức như hạn chế về hạ tầng công nghệ và trình độ công nghệ của nông dân, hay như chi phí đầu tư ban đầu cao đối với các công nghệ hiện đại. Giải pháp trước mắt là đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật số, tăng cường các chương trình tập huấn cho nông dân, đẩy mạnh hợp tác công – tư để huy động nguồn lực đầu tư vào hạ tầng và công nghệ, hay phải xây dựng chính sách hỗ trợ chuyển đổi số ở các cấp địa phương.
Thực tiễn tại Việt Nam đã có nhiều tỉnh thành đã triển khai các mô hình chuyển đổi số như: tại Hà Tĩnh đã áp dụng hệ thống giám sát thủy sản thông minh; tại Đồng Tháp đã thúc đẩy thương mại điện tử cho các sản phẩm OCOP; cũng như tại Lâm Đồng đã phát triển mô hình nông nghiệp công nghệ cao với hệ thống nhà kính tự động,…
Như vậy, chuyển đổi số không chỉ giúp hiện đại hóa ngành nông nghiệp mà còn đóng góp vào việc xây dựng nền kinh tế nông thôn bền vững, đảm bảo an ninh lương thực và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu./.
Hữu Ngọc
